چکیده:
عصر فرا مدرنیسم و وجود دانشگاههای دیجیتالی و مجازی،آموزش عالی را با چالشها و پدیدههای جدیدی روبهرو کرده است که میتوان با مقولهء آینده پژوهی با این چالشها مقابله کرد.آینده پژوهی تفکری برای عمل علیه اعتقاد به سرنوشت است و تصدیق میکند که آینده دلیل بودن حال و چند بعدی و نامعلوم است و باید توجه داشت که آینده را باید بنا،خلق و ایجاد کرد.این پژوهش با هدف طراحی یک مدل برای نهادینه کردن آینده پژوهی در دانشگاه آزاد اسلامی به کنکاش و کالبد شکافی آن پرداخته است.در راستای این هدف و با مروری بر ادبیات ایران و جهان مؤلفههای اصلی آینده پژوهی استخراج و مدل پیشنهادی با پنج مؤلفهء(فلسفهء مدل،اهداف، مبانی نظری،مراحل اجرایی،نظام ارزیابی و مهندسی مجدد)تدوین گردید. یافتههای پژوهش نشان میدهد که خلق محیطهای جدید،برنامههای دراز مدت و نهادینه کردن آینده پژوهی در آموزش عالی کشور ضروری است و باید بستر سازی صورت گیرد.لذا میزان اعتبار(درجهء تناسب)مدل پیشنهادی از نظر رؤسای دانشگاه،معاونان،مدیران گروه و اعضای هیأت علمی 25/87 درصد تأیید شد و کاربست مدل در حد 90 درصد توصیه گردید که جای اصلاح و تکمیل دارد و در پایان پیشنهادها و توصیههای کاربردی برای اجرای مدل در کشور ارائه گردید.
خلاصه ماشینی:
"یافتههای پژوهش9 در خصوص سؤال یک«مؤلفههای اصلی آینده پژوهی در دانشگاه آزاد اسلامی کداماند؟»یافتههای پژوهش نشان داده که مؤلفههای اصلی آینده پژوهی در دانشگاه آزاد اسلامی عبارتاند از: -فلسفهء جهت دهی و پاسخ گویی،خلق آینده و نیازهای جدید -آماده سازی و آموزش برای آینده -کشف روند جریانات گذشته تاکنون،تعیین و تبیین اهداف آینده و خط سیر نیل به آنها در آموزش عالی -میزان انطباق برنامههای تدوین شده و اجرای آن در آینده -پاسخگویی واحدهای دانشگاهی نسبت به چگونگی استفاده از منابع انسانی،مادی، مالی و اطلاعاتی -استفاده از تجارب و ظرفیتهای موجود با نگرش مشارکت جویانه -حمایت از برنامههای بلند مدت و رفع نقایص آنها و بهبود بخشیدن به فرایندهای آن -اطمینان از کیفیت و ارتقای مستمر کیفیت در سطوح مختلف دانشگاه -پیدا کردن دید روشن از فرصتها و چالشهای آینده و پیشگیری از وقوع یا تسریع برخی مسائل -تهیه و تنظیم چشم اندازهای آینده و تنظیم امور و اولویت بندی مسائل،برنامه ریزی بلند مدت برای کسب آمادگی در برابر رویدادهای آینده -به حداقل رسانیدن عدم قطعیت ناشی از برخورد با رویدادهای آینده و اتخاذ تصمیماتی با ارزشتر از هزینهء صرف شده برای آنها -اعتقاد و باور به ارزشهای آینده پژوهی در واحدهای دانشگاهی -پر کردن خلأ آینده پژوهی در مؤسسات آموزش عالی -ایجاد آمادگی و زمینههای لازم برای نهادینه کردن آینده پژوهی با توجه به ارزشها، ملاکها و معیارها."