چکیده:
اپکها (دسترسی پیوسته به فهرستهای همگانی)، فهرستهای پیوسته کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی هستند که بهمنظور دسترسی راحتتر و سریعتر به موجودی منابع کتابخانه طراحی شدهاند. اپکها تا اندازهای دربردارندة مفاهیم سواد اطلاعاتی هستند. به این معنی که برای بازیابی اطلاعات از طریق اپکها، هرچقدر شخص با مفاهیم موضوعی مورد بازیابی آشناتر باشد بهتر میتواند به اطلاعات مورد نیاز دست یابد. فهرستهای پیوسته کتابخانهای عملکردهای مجزایی دارند از جمله بهعنوان پایگاه داده کتابشناسی، بهعنوان مدخل و بهعنوان یک صنعت توسعهیافته جهت معرفی کتابخانه و خدمات آن. هدف از پژوهش حاضر بررسی ماهیت عملکرد اپکها و مشکلات موجود در آنهاست. در این پژوهش اپک از دیدگاه نظریه ارتباطات مورد بررسی قرار گرفته است و عوامل تاثیرگذار بر فرایند ارتباطات شناسایی شده است. ضعف در قواعد فهرستنویسی و ردهبندی کتابخانهای، تکامل تدریجی ردهبندیهای کتابخانهای و سرعنوانهای موضوعی و نیز پیچیدگی قواعد فهرستنویسی برخی از عوامل مذکور میباشند. همچنین وجود ابهام در واژهها و نامشخص بودن کد ارتباطی و علائم زبانی، اصلیترین علل ایجاد مشکلات متعددی است که اپکها با آن روبهرو هستند.
خلاصه ماشینی:
"ir قدمه اپک3ها در واقع فهرستهای پیوستۀکتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی هستند وهدف از طراحی و به کارگیری آنها کمک بهکاربران این مراکز برای دسترسی راحتترو سریعتر به موجودی منابع کتابخانه است(3).
همچنین رشد روزافزون انتشارات مجلاتالکترونیکی و دسترسی آسان به آنها باعثشده است مردم از این نوع مجلات،به عنوانجایگزینی برای مجلات چاپی استفاده کنند.
OPAC-On-line Public Access Catalogue میکند که در واقع جایگزین فهرستبرگههایسنتی بوده و شاخصی برای دسترسی کاربر بهیک کتاب خاص است.
به طور کلی میتوانگفت اپکها برای کسانی طراحی میشوندکه درک بالایی از بازیابی اطلاعات و کار باسیستمهای اطلاعرسانی را داشته باشند؛ -اغلب کتابداران شناخت کافی از اپکو کاربردهای آن ندارند و نمیتوانند درزمان ضروری به استفادهکننده در پیدا کردناطلاعات مورد نیاز کمک کنند و همین امرباعث عدم کارایی اپکها در محیطهای فعلیکتابخانهها میشود؛و -نداشتن دانش لازم و کافی،در میانخریداران این سیستمهای ارتباطی،بهخصوص در کشورهای توسعهنیافته،باعثبروز مشکلاتی در آینده میشود مانند عدمدرک لازم برای تهیۀ سیستم متناسب با نیازکاربران کتابخانه و همچنین ناتوانی در رفعمشکلات نرمافزاری که در آینده ممکن استبا آن روبهرو باشند.
براساس این مدل،جستوجوی اپک شاملیک فعالیت ارتباطی دو بخش خواهد بود: یک سؤال و یک جواب (به تصویر صفحه مراجعه شود)کاربر کتابخانه،در واقع،آغازگر یا مبدأتبادل اطلاعات است.
از یک طرف،کدشامل مجموعهای از قواعد و استانداردهایفهرستنویسی است که براساس آن پایگاهداده ساخته میشود(از جمله این قواعد واستانداردها میتوان به مارک(فهرستنویسیماشینخوان11،قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن12،سر عنوان موضوعی کتابخانۀ کنگرۀآمریکا13،و ردهبندی دهدهی دیویی14اشارهکرد).
International Federation of Library Associations and Instituation(IFLA)also Known as FIAB جستوجوی اپک هرگز به صورت شهودیو درک مستقیم نیست،بلکه جستوجو بهکد و رابطۀ بین نماد و مفهوم بستگی دارد."