چکیده:
مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که در مورد پیامدهای اجتماعی و اقتصادی جابه جایی و ادغام روستاها در منطقه زلزله زده رودبار و منجیل انجام شده است. پس از وقوع زلزله مذکور، در خرداد ماه 1369 و در جریان بازسازی مناطق آسیب دیده از زلزله، حدود 170 روستا جابه جا شدند. از این تعداد 46 روستا افزون بر جابه جایی در معرض ادغام با روستا(های) دیگر قرار گرفتند. مطالعه حاضر با نگاهی به رویکردهای نظری موجود در مورد موضوع پژوهش تلاش کرده است تا در چهارچوب استراتژی معطوف به توسعه به بررسی دگرگونی ها و پیامدهای ادغام روستاها در منطقه ی زلزله زده رودبار و منجیل بپردازد. شیوه انجام دادن این مطالعه کیفی بوده و داده های پژوهش با بهره گیری از چند روش، شامل داده های اسنادی، پرسشنامه، مصاحبه عمیق و مشاهده میدانی، گردآوری شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که جابه جایی و ادغام روستاها از نظر فیزیکی سبب افزایش توانایی روستاهای مذکور در برابر آسیب های طبیعی اجتماعی و برخورداری آنان از برخی امکانات زیربنایی شده است. اما، در کنار آن، جابه جایی و ادغام دگرگونی هایی را رقم زده که از نظر اجتماعی و اقتصادی، حداقل در کوتاه مدت، آسیب پذیری هایی را برای ساکنان این روستاها به وجود آورده است.
خلاصه ماشینی:
"بررسی پدیدۀ جابهجایی و ادغام روستاها در کشورهای درحال توسعه نشانگر این است که پدیدۀ مذکور عمدتا به یک یا چند دلیل ذیل انجام میشود: 1-رویارویی با حوادث طبیعی:در برخی از مناطق روستایی پیوسته خطر وقوع حوادث وموانع طبیعی نظیر سیل،زلزله،طوفان،ریزش کوه،فوران آتشفشان و مانند آن وجود دارد و لزومجابهجایی مکانی جمعیت و استقرار انسانها در فضای جغرافیایی دیگری که فاقد عوارضزیانبار مذکور باشد مطرح است.
این امر عمدتا تحت تأثیر دو عامل صورت پذیرفته است: الف)در محل جدید برخی از روستاها محدودیت مکانی و کمبود سطح زیربنا برای احداثساختمان وجود داشت،که گسترش خانواده و توسعۀ محل زیست خانوادههای جابهجا وادغام شده را با مانع مواجه نموده است.
به عنوان مثال،در شهرک شهید مطهری در روستای آببر واقع در طارم علیادر استان زنجان،که از جابهجایی و ادغام روستاهای بالکور،جمالآباد و بخشی از آببر شکلگرفته است،به دلیل قرار گرفتن تنها مسجد شهرک در منطقۀ محل سکونت اهالی یکی ازروستاها که در داخل شهرک به صورت متمایز اسکان یافتهاند مشکلاتی از نظر محدودیتمکانی و نیز تفاوت در آداب و شعایر مربوط به برگزاری مراسم مذهبی به وجود آمده است ومیان اهالی روستاهای مذکور از لحاظ اجتماعی تمایز ایجاد نموده است.
ادغام روستاها سبب گردیدهفرهنگ آن روستایی که از نظر فراوانی جمعیت و امکانات مختلف اقتصادی،اجتماعی بر روستایا روستاهای دیگر برتری داشته در محل جدید نیز سایر فرهنگها را تحت تأثیر خود قرار دهد."