چکیده:
در روایات و احادیث شریفه،عبارات فراوانی در نکوهش و رد احکام نجوم و منجم وارد است که البته نباید آنها را به دانش هیئت و اهل آن نسبت و تسری داد بلکه باید با دقت و بررسی همه جانبه در کلام ائمهء معصوم علیهم السلام و نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، برداشتهای ناصحیح از اقوال ایشان را از اذهان زدود.مقالهء حاضر به معتبر بودن قول هیوی(یا دانشمند فلکی)دربارهء رؤیت هلال میپردازد و لذا میکوشد تا با آوردن شواهدی از سخنان فقهای شیعه و سنی، حجیت و اعتبار سخن هیوی را در اینباره،دست کم در برخی از موارد، به اثبات رساند.آنچه نویسندهء مقاله درصدد بیان و بررسی آن است به هیچ وجه منافاتی با روایات مطرح شده ندارد،چه نه تنها او قول فلکی را طریقی در عرض طرق اثبات هلال نمیداند،بلکه آن را همسوی با این راهها نیز میداند.
خلاصه ماشینی:
"نجوم و منجم وارد است که البته نباید آنها را به دانش هیئت و اهل آن
معتبر بودن قول هیوی(یا دانشمند فلکی)دربارهء رؤیت هلال میپردازد
شریفه،راجع به هیوی و فلکی نیست و برخی از آنها در شأن منجم ملحد و کافر است نه منجم مسلمان.
منجم معنایی است که در بخش نخست آمد نه هیئت و هیوی.
مشاهده شد خود این نکته دلیل تأیید هیئت و هیوی به توسط شارع است.
إلی علماء ذلک الفن،و تعویلهم علی قواعدهم-إذا لم تکن مخالفة لقانون
بل قد جوز جماعة من أعیان علمائنا(قدس الله أرواحهم)کالمحقق و شیخنا الشهید و غیرهما التعویل فی باب القبلة علی خبر الکافر الواحد إذا
سید محمد صدر،رؤیت هلال را طریق اثبات ماه میدانند و برای آن
البته میتوان گفت که تنها یک راه اصلی برای ثبوت حلول ماه وجود دارد و آن رؤیت هلال است.
اعتماد به قول هیوی و اعتبار آن بیاشکال است اما در موارد مشکوک باید با
گفتنی است ایشان نیز مانند بسیاری از فقیهان فتوا دادهاند که اگر هلال در
فی هذا العصر اعتقادهم أن الحساب الفلکی هو حساب أصحاب التقاویم،أو النتائج التی تطبع و توزع علی الناس،و فیها مواقیت الصلاة و
آنچه ما درصدد بیان آن هستیم منافاتی با روایات ندارد،زیرا قول هیوی را راهی در عرض راههای دیگر نمیدانیم بلکه همسوی با اثبات رؤیت هلال-
قول هیوی هم حاکی از امکان یا عدم امکان رؤیت است و چون
البته برخی از دیگر راههای اثبات اول ماه در روایات رؤیت هلال ذکر
ما ردع شارع را از این سیره در خصوص عمل به محاسبات قطعی فلکی و ریاضی، Zاحتمال نمیدهیم(-:رؤیت هلال."