چکیده:
افزایش رشتههای مختلف علمی و به دنبال آن افزایش حجم تولید اطلاعات
و مدارک، و ضرورت دسترسی پژوهشگران به آنها و لزوم تسریع دستیابی محققان به
اطلاعات، موجب استقبال بیشتر از نمایه شد.یکی از روشهای نمایهسازی عناوین مدارک روش جایگشتیست.تاکنون با در دست داشتن
تعداد کلیدواژههای مجاز و با استفاده از فرمول (1-n)n تعداد مدخلها محاسبه
میشد.در این مقاله با ارائه روشی تکمیلی برای محاسبه تعداد مدخلهای هر عنوان، به
این موضوع پرداخته شده است که هنگام حضور واژههای نیمه مجاز در عنوان قبل از اقدام
به نوشتن مدخلها تعداد آنها را محاسبه کرد.
خلاصه ماشینی:
"در این زمینه میتوان از منابعی مانند پایاننامهها، برنامههای پژوهشی، نوارهای صوتی و ویدیویی، و لوحهای اطلاعاتی مختلف و نظایر آنها نام برد که هر فقره از این منابع باید در جای مناسبی مرتب شده باشد و دارای فهرست معینی نیز باشد تا به آسانی بتوان به آنها دست یافت(12:222) نمایهگردان عنوانی «مراد از نمایهگردان، نمایهایست که واژههای مهم عنوانهای مجموعهای از مدارک در نظم ویژهای به گردش در میآیند و هر یک از این واژهها به نوبت مدخلی برای ردیابی و بازیابی اطلاعات قرار میگیرند»(5:1).
بنابراین با توجه به فرمول ارائه شده تعداد مدخلهای این عنوان به شکل زیر محاسبه میگردد: تعداد مدخلها 9 3+6 (1x3)+(1-3)3 مثال 3:«کتابخانههای مناسب دانشگاهی در ایران»103 همان طور که مشاهده میگردد در این عنوان نیز 3 کلید واژه اصلی موجود است که به ترتیب الفبایی عبارتند از کلمات "ایران"، "دانشگاهی"و"کتابخانههای"که زیر آنها خط کشیده شده است و کلمه"مناسب"در اینجا نیمه مجاز محسوب گردیده و درون بیضی جای داده شده است.
8. استفاده از جمع فارسی کلمات به جای جمع مکسر آنها برای یکدست شدن نمایه؛این کار باعث جلوگیری از پراکندگی اصطلاحات و عبارات در نمایه و نیز جلوگیری از سرگردانی و اتلاف وقت پژوهشگر میشود به ویژه در مواردی که جمع کلمات با حرفی غیر از حرف اول صورت مفرد آن کلمه شروع میشود مانند: دوره-ادوار-دورهها ورق-اوراق-ورقهها همچنین میتوان بسته به صلاحدید، جمعهای بیقاعده و صورت جمه عربی کلمات را در فهرست غیرمجاز یا در فهرست مجاز وارد کرد و از آنها در نمایهسازی استفاده نکرد و یا در موارد خاص استفاده کرد مانند: استفاده از زنان به جای زنها یا برعکس استفاده از مردان به جای مردها یا برعکس استفاده از ارجاعها به جای ارجاعات یا برعکس استفاده از منبعها به جای منابع یا برعکس 9."