چکیده:
نظامهای پیشهمارا و پسهمارا هر یک دارای ویژگیهایی است که با توجه به اهداف طراحی آنها و قابلیتهای ناشی از نوع همارایی پیشبینی شده، بر ساختار نحوی، روابط معنایی، و تعریف چارچوب کلیدهای موضوعی منتسب به مدارک و متون تأثیر میگذارد.بنابراین، هرگاه مبنای ذخیره اطلاعات مربوط به مدارک، نظام پیشهمارا باشد علیالقاعده انتظار میرود که در مرحله بازیابی نیز همین مبنا برای کاوش اطلاعات رعایت شود.هرگاه چنین رابطهای در نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات مد نظر قرار نگیرد، جست و جوی اطلاعاتی دچار اختلال خواهد شد و جامعیت و مانعیت بازیابی به درستی تأمین نخواهد گردید.این مسئله، بویژه در نظام پیشهمارای دستی که برای اهداف دیگری طراحی شده، جدیتراست.در مقاله حاضر تلاش بر آن است که با تکیه بر نظام پیشهمارای سرعنوان موضوعی فارسی و بازیابی کلید واژهای که اخیرا در نرمافزاهای کامپیوتری فارسی پیشبینی شده است، مسائل و مشکلات ناشی از این دوگانگی ذخیره و بازیابی مطرح گردیده و راهحل(های)محتمل بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
"در مقاله حاضر تلاش بر آن است که با تکیه بر نظام پیشهمارای سرعنوان موضوعی فارسی و بازیابی کلید واژهای که اخیرا در نرمافزاهای کامپیوتری فارسی پیشبینی شده است، مسائل و مشکلات ناشی از این دوگانگی ذخیره و بازیابی مطرح گردیده و راهحل(های)محتمل بررسی شود.
حال اگر در کاوشی کامپیوتری قرار باشد یکایک اجزای آن مستقل تلقی شود و به صورت پسهمارا جست و جو گردد، چه پیش خواهد آمد؟"پرستش"در جای دیگری به عنوان عنصری مستقل چنین ظاهر شده است: پرستش نک عبادت این بدان معناست که در نظام کامپیوتری، کاوش"پرستش"خود به خود به سوی"عبادت" هدایت خواهد شد.
و در کاوش دوم که آب با آن پسهمارایی میشود چنین ترکیبی خواهد داشت: عبادت+آب طبعا ذیل چنین ترکیبی هیچگونه مدرکی ذخیره نشده و پاسخ بازیابی نیز صفر خواهد بود، حال آنکه تحت این موضوع-منتهی با ساختار دیگری که از نوع پیشهماراست(یعنی"آب در ادیان و ادبیات عامه")-اسناد و مدارکی موجود است.
ارجاع مفروض از جزء دوم ترکیب ساختگی: ادبیات-ارزشیابی-ادبیات-تاریخ و نقد استخوانها-غدهها-استخوانها-تومرها ارجاع ضمنی ارزشیابی-تاریخ و نقد غدهها-تومرها ارجاعاتی که با عنوان"ارجاع ضمنی"در اینجا مورد اشاره قرار گرفته با تلقی پسهمارایی است و در نظام پیشهماراسته سرعنوانهای موضوعی چنین ارجاعاتی وجود ندارد.
پس چه باید کرد؟ دو راه محتمل را میتوان برای حل این گونه مسائل پیشبینی کرد که یکی موبوط به ساختار سرعنوان موضوعی و دستاندرکاران تهیه آن است، و دیگری مربوط به آن دسته از کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی است که نرمافزارهایی را برای فهرستنویسی کامپیوتری کتابهای خود تهیه یا طراحی کردهاند."