چکیده:
صحافی سنتی ایرانی از جمله مباحثی است که به دفعات و در آثار مختلف دربارهء آن سخن رفته است.صحافی به اسلوب روغنی(لاکی)از انواع صحافی سنتی ایرانی است که در دوران سلطنت قاجاریه،بهویژه ناصرالدین شاه به اوج ترقی خود رسید.در همین دوران مؤسسهای به نام مجمعالصنایع در تهران ایجاد شد(1296 ق.)،که بسیاری از جلدهای موجود در کتابخانهء اندرون شاهی در همین مجمعالصنایع درست شده است.در میان کتابهای ناصرالدین شاه جلدهایی دیده میشود که اسلوب فرنگی دارد.ورود صحافی فرنگیساز به ایران طبق سندی که در این مقاله احیا شده است،نیز به همین دوران بازمیگردد.
خلاصه ماشینی:
"قرار اول جماعت صحاف که در شهر دار الخلافه متفرق بودند و هرکدام در گوشه و کنار و محله و بازار بینظم و بیقاعده صحافی میکردند چون منظور و مقصود کلی رواج این صنعت و نظم این صنف بود و منظور و مقصود وقتی صورتپذیر بود که جماعت صحاف جمعا در یک بازار مجتمع شوند و مشغول صنعت خود گردند،لهذا در این ماه اوقات صرف این کار شده،آنچه از جماعت مزبوره در این شهر متفرق شده بودند همه را بطورهای هوب و شایسته بدون اینکه نسبت به احدی جور و تعدی بشود در محل سابق خود کوچانده،در بازار جدید که حاجی علی تاجر اصفهانی بنا کرده است آورده نشاندند و از برای آنها/حجرات تحتانی و فوقانی به شراکت هرکدام که با یکدیگر مانوستر و مایلتر بودند مشخص شد که هردو سه نفر در حجره نشسته مشغول صنعت خود باشند و اکنون با کمال نظم و قاعده جمیع این صنف در بازارچهء مزبوره اسباب صحافی خود را چیده به امر صنعت خود اقدام خواهند داشت.
قرار دوم سابقا چون نظمی در عمل جماعت صحاف نبود هریک نفر به شغلهای مختلف از فانوسسازی و تصحیف(کذا)و تذهیب و غیره اقدام میکردند و همه کارها را داخل یکدیگر کرده بودند و اگر باز به همان حالت سابقه خود باقی میماندند تکمیل و رواج صنعت صحافی به قاعدهء فرنگستان صورتپذیر نبود،لهذا بیست و هشت نفر از استادان آنها انتخاب شده عمل آنها تجربه شد که هرکدام به کار مخصوص اقدام نمایند،که هم رجوع مردم به آن کاری که اختصاص به هم رساند باعث ازدیاد نفع او خواهد شد،و هم ضمنا صنعت/مختص خود را میتواند بهطوری که مقصود و منظور است تکمیل نماید."