چکیده:
این نوشتار به گزارش، بررسی و سنجش دیدگاههای هرمنوتیستها و عالمان اصول در مبحث تعین معنای متن میپردازد. سعی بر آن بوده است تا ضمن بررسی اجمالیدیدگاهها به مبانی و بنیانهای
تفکرات مطرح در این زمینه اشاره شود تا امکان سنجش و ارزیابی هر چه بیشتری را برای خوانندگان فراهم آورد. مباحثی نظیر چیستی فهم متن، توجه به حیث اکتشافی آن نسبت به مراد موءلف و امکان آن،
امکان سوء فهم و اعتبارسنجی فهمها از مهمترین مسائلی است که در این باب مطرح است.
بهطور کلی منظرهای موجود در این باب را میتوان به سه دسته تقسیم نمود: دسته اول، دیدگاههایی هستند که بهرغم اختلاف نظرهای موجود در بینشان متن را دارایمعنایی بنیادین، یگانه و متعین و کاشف از
قصد و نیت و مراد موءلف میدانند. دومین دسته، قائل به عدم تعین معنا در متن بوده و بر آنند که متن، معنای بنیادی، ثابت، معین و یگانهای ندارد و حامل بینهایت معانی است. در میان این طیف، دو گرایش
عمده وجود دارد که البته بهرغم قول به عدم تعین معنای متن، نتایج مختلفی را به دست
دادهاند. و بالاخره سومین دیدگاه بر آن است که معنای متن نه کاملا متعین و نه بهطور کلی غیرمتعین است؛ یعنی بهرغم اینکه متن، معنای یگانهای ندارد، اما اینگونه هم نیست که از قابلیت پذیرش معانی
بینهایت برخوردار باشد.
خلاصه ماشینی:
"1 آنگاه با این استدلال که شارع مقدس هم در متون دینی، شیوه جدیدی برای رساندن مراد خود ابداع نکرده و نه تنها این سیره عام عرفی را ردع نکرده، بلکه با همین شیوه با انسانها سخن گفته است، از این رو این سیره، یعنی تردید نکردن در اعتبار ظهور کلام افراد و حکایتگر و کاشف دانستن آن از مراد موءلف و متکلم، مورد تأیید شارع هم بوده، شارع هم با همین شیوه مراد خود را بیان داشته است و از این رو اگر قرینه دیگری برخلاف آن موجود نباشد، ظاهر کلام و متن به اصطلاح اصولی، حجت و به اصطلاح عرفی، مدرک است؛ اگر چه ممکن است فهم ما از متن و نیز خود متن با مراد و نیت موءلف، تطابق کامل نداشته باشد.
در باب برهان عقلی بر اصالت ظهور میتوان گفت که اگر عقلا در محاورات و تعاملات خویش، ظاهر کلام یکدیگر را مبرز و کاشف از مراد متکلم و نویسنده ندانند، در این صورت یا باید بهطور کلی از کشف مراد متکلم، دست بردارند که امری غیر عقلایی است، زیرا آنچه انسانها را به سخن گفتن و نگاشتن وامیدارد، انتقال پیام خود به دیگران با استفاده از نشانههای گفتاری و نوشتاری میباشد و از این رو هدف از خواندن متن هم باید کشف مقصود و مراد جدی موءلف باشد."