چکیده:
نظامها و مدلهای ارزیابی و نظارتی در سازمانها به منظور سنجش و تحلیل عملکرد و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب به کار میرود.بر این اساس در دهههای اخیر،مدلهای تعالی سازمانی(همچون EFQM ،دمینگ،مالکوم بالدریج)مطرح گردید که قادرند در مقاطع زمانی مختلف،میزان موفقیت در برنامههای بهبود و همینطور فاصله کیفی با سازمانهای متعالی را مشخص نمایند. این مقاله با توجه به اهمیت سرآمدی و اعتلای کیفی سازمانها،ضرورت و نقش مدل EFQM در تعالی سازمانها و بومی نمودن آنرا در داخل کشور،تشریح و نیز موانع پیادهسازی موثر در اجرای آنرا بیان میکند.در بخش اصلی مقاله براساس تجربیات موجود و نظر به مشکلات و کاستیهای مدلهای تعالی داخلی،متدولوژی طراحی و پیادهسازی نظام تعالی سازمانی در وزارت بازرگانی معرفی و پیشنهاد شده است.به نظر میرسد با اجرای مناسب متدلوژی ارائه شده که به منظور برطرف نمودن موانع تعالی وزارت بازرگانی طراحی گردیده است؛امکان ارائه تصویری واقعی از کیفیت فعالیتهای سازمانی و تعریف و اجرای برنامه بهبود به نحو بارزی میسر خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"استخراج و بازبینی زیرمعیارهای تعالی سازمانی وزارت بازرگانی جهت استخراج یا بازبینی زیرمعیارهای کلیدی تعالی در محدوده هریک از معیارهای مدل EFQM ،لازم است مطالعات و تحقیقات جامع مجددی(توسط تیم اجرایی کمیته خبرگی)به شرح زیر انجام شود: *بررسی معیارها و زیرمعیارهای مدلهای تعالی مطرح در کشورهای پیشرو و همتراز(بخصوص مدل DEMING و (MBNQA .
خلاصه مراحل این گام به شرح زیر است: مرحله یک)به هریک از اعضای گروه دلفی پرسشنامۀ مقایسات زوجی حاوی زیرمعیارهای نهایی به دست آمده از گام قبل داده شده و درخواست میگردد با توجه به اهمیت زیرمعیار نسبت به یکدیگر در تعالی بخشهای بازرگانی نظرات خود را به صورت وصفی(بلی/خیر)تخصیص دهند.
(مسئولیت انجام این گام نیز به عهده کمیته خبرگی میباشد) مرحله اول:تشکیل ماتریس امتیازات عارضه-معیار (به تصویر صفحه مراجعه شود) در روشها و رهیافتهای ارزیابی مدل EFQM و یا مدلهای DEMING و MBNQA غالبا اشاره به روش مشخصی جهت تعیین امتیاز عارضهها در حوزههای مختلف نتایج(نظر مشتریان،نظر کارکنان،نظر جامعه،ارزیابی عملکرد)نشده است.
در این مقاله با توجه به آنکه در مدل بومی شده EFQM (در گام قبل)تصریح میگردد مطلوبیت کلی معیارها قابل تفکیک به مطلوبیت هریک از معیارها در حوزههای دیگر است؛از مدلهای جمعپذیری با فرض ثبات نرخ تبادل تاثیرات متقابل میان معیارها استفاده میشود که از بین روشهای موجود،روش ساده وزین (SAW) 18مناسب تشخیص داده و انتخاب گردید.
پیادهسازی مقدماتی مدل تعالی بومی بعد از طی شدن فاز باز طراحی و ارائه ساختار مدل تعالی بومی وزارت که حاوی وزن معیارها،زیرمعیارها و نحوه ارتباط سیستمی علل و عارضههای مدل میباشد؛لازم است جهت پیادهسازی مدل،روش و متد ارزیابی توسط کمیته خبرگی تعیین شده تا بعد از تصویب در شورای راهبری تعالی،امکان استقرار مقدماتی نظام تعالی سازمانی میسر شود."