چکیده:
روستاها نیز همچون شهرها نیازمند و شایسته دریافت محصولات فرهنگی و
اطلاعاتی از طریق نهادهای اطلاعرسانی هستند.کتابخانههای روستایی به عنوان نهادی
آموزشی، فرهنگی و اجتماعی نقش بارزی در بهبود شرایط زندگی روستاییان ایفا
میکنند.از این نقطه نظر، آنچه در این پژوهش، بررسی شده است جست و جو در وضعیت کلی
کتابخانههای روستایی به منظور شناخت فعالیتهای جاری و امکانات و تسهیلات از جمله
نیروی انسانی، تجهیزات، شیوههای اشاعه اطلاعات، تعداد منابع چاپی و غیر چاپی و
بودجه بوده است تا از این رهگذر ضمن شناخت مشکلات و مسائل حاکم بر کتابخانهها، به
راهکارهایی با توجه به شرایط کشور دست یابیم.نتایجی که در این بررسی با استفاده از
روش پیمایشی به دست آمده حاکی از آن است که بیشتر کتابخانهها دارای کمبودهایی در
زمینههای نیروی انسانی، امکانات، بودجه، سازماندهی و مدیریت هستند.همچنین در بیشتر
کتابخانهها با وجود نیاز مبرم به منابع دیداری- شنیداری، هنوز هم منابع چاپی در
سطح گسترده استفاده میشوند.جهاد سازندگی (سابق)به عنوان نهادی مردمی، بیش از سایر
نهادها و مؤسسات دستاندرکار، در سازماندهی و گسترش کتابخانههای روستایی نقش داشته
است.در پایان، با توجه به خصوصیات منطقهای و استانی، طرحی برای بهبود وضعیت
کتابخانههای روستایی ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
"با این نگرش، در این مقاله ضمن مروری بر فعالیتها و تلاشهای صورت گرفته در مورد یکی از مهمترین نهادهای فرهنگی و آموزشی روستاییان، یعنی کتابخانههای روستایی، به بررسی تشکیلاتاز طرفی بسیاری از برنامههای توسعهای و منطقهای به دلیل عدم توجه به نیازهای اطلاعاتی روتاییان و نیز اطلاعرسانی مناسب از طریق محملهای اطلاعاتی دچار ضعف و فتور بوده استساخت، وظایف، کارکردها، نوع سازماندهی، خدمات دهی و اشاعه اطلاعات میپردازیم.
تجزیه و تحلیل یافتههای پژوهش بررسی وضع موجودبه رغم آن که نیازهای اطلاعاتی روستاییان نسبت به کسب اطلاعات از راههای مختلف اعم از چاپی و غیر چاپی، همواره رو به گسترش است و تأثیر کتابخانههای روستایی به عنوان یک نهاد اطلاعرسانی محسوس بوده است، روند تأسیس کتابخانهها به دلیل نبود برنامهریزی و جامعنگری همواره با فراز و فرودهایی همراه بوده است، به گونهای که تأسیس کتابخانهها در سالهایی همچون 1358 و 1357 دفعتا فزونی گرفت و در سالها بعد نقصان داشت.
مهمترین معضلات موجود در کتابخانههای روستایی کشور-نبود ارتباط و هماهنگی مناسب و انسجام یافته بین مدیران ذی ربط در استانها با مسئولان کتابخانههای روستایی؛-عدم تخصیص بودجهای مناسب برای انجام امور مربوط به تجهیز، توسعه و گسترش کتابخانههای روستایی؛-نبود جایگاه قانونی در نظام اطلاعرسانی ملی و روستایی برای کتابخانههای روستایی؛-نامشخص بودن وضعیت مالکیت کتابخانههای روستایی؛در حال حاضر بعضی از کتابخانه استیجاری هستند و تعدادی نیز در منازل، مدارس و مکانهای دیگر قرار دارند؛-کمبود منابع اطلاعرسانی چاپی و به ویژه غیر چاپی(دیداری.
بنابراین لازم است که حداقل یک اداره اطلاعرسانی روستایی در هر استان به وجود آید و این ادارات، ضمن سیاستگذاری عام برای کتابخانههای روستایی، مواردی همچون آموزش، تهیه تسهیلات مناسب، غنیسازی وسایل و تجهیزات، گسترش خدمات فنی را اعم از سازماندهی و اشاعه اطلاعات بر عهده گیرند."