چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی وضعیت شاپا و میزان استفاده از آن در پیایندهای چاپی
ایران میپردازد.روش پژوهش پیمایشیست و اطلاعات مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه
میان 20 درصد از ناشران و تولیدکنندگان پیایندهای چاپی سراسر ایران گردآوری شده
است.یافتهها و نتایج پژوهش و بررسی آنها نشان میدهد که 44 درصد از ناشران عضو
مرکز بین المللی NSSI هستند و 56 درصد عضو این مرکز نیستند.ولی فرضیه پژوهش
مبنی بر اینکه کمتر از 50 درصد از پیایندهای ایران شاپا دریافت نمودهاند، با
استفاده از آزمون مجذور خی 2(؟X)تأیید نشد.آگاهی و آشنایی ناشران از شاپا کم است و
در مجموع عواملی چون دوری محل فعالیت، احساس عدم نیاز، کمبود وقت و عدم اطلاع از
کاربرد این شماره باعث شده است تا رغبتی برای دریافت و در نهایت استفاده از شاپا
وجود نداشته باشد.حدود 4/43 درصد از ناشران عضو هم معتقدند که شاپا هیچ کاربردی
ندارد، اما بقیه آن را برای کارهایی چون سفارش، فروش و توزیع، مفید و مؤثر
میدانند.بنابراین در یک نتیجهگیری کلی میتوان گفت که در ایران به حد شایستهای
به شاپا توجه نشده است.تأسیس یک مرکز ملی، اتخاذ تصمیمهای جدیتر از جانب مسئولان
امر در زمینه دریافت شماره استاندارد و استفاده عملی از آن میتواند گام مؤثری در
این راه باشد.
خلاصه ماشینی:
"اما تحقیق مشابهی در زمینه شماره استاندارد بین المللی کتاب (شابک)صورت گرفته که در زیر به آن اشاره میشود: -داریوش مطلبی(1377)در پژوهش خویش با استفاده از روش پیمایش-توصیفی، وضعیت شابک را از نظر آشنایی ناشران، کاربرد شابک و عضویت ناشران بررسی کرده است.
4. لاپتون 6 (1989)در پژوهشی برای تعیین اینکه آیا شماره استاندارد بین المللی نشریات بر روی پیایندها چاپ شده است یا خیر؟طی مدت دو سال 13000 نشریه را در کتابخانه یکی از دانشگاههای ایالت کلرادو بررسی کرد و نتایج تحقیق نشان داد که 76 درصد از کل جامعه مورد مطالعه دارای شماره شاپا برای هر عنوان نشریه هستند(8:187-198).
توزیع فراوانی موارد استفاده از شاپاجدول 4 نشان دهنده آن است که 4/43 درصد از جامعه مورد پژوهش از شماره شاپا برای انجام هیچ یک از امور جاری خود استفاده نمیکنند و آن را فقط شمارهای میدانند که بر روی پیایند درج میگردد.
بیشتر ناشران پیایندهای چاپی ایران با استناد به دلایل و موانعی چون عدم احساس نیاز، کمبود وقت، دوری محل فعالیت و در نهایت عدم اطلاع از وجود و مزایای شاپا علیرغم اینکه بسیاری از آنان اشاره نمودهاند که با کسب این شماره به عنوان ناشر جهانی پیایند معرفی میگردند، تاکنون از دریافت شماره استاندارد بین المللی پیایندها سرباز زدهاند.
بیشتر ناشرانی هم که تاکنون موفق به دریافت شاپا از سازمان جهانی شاپا گردیدهاند، با وجود اینکه این شماره در بازار نشر پیایندها و نیز اطلاعرسانی کاربردهای فراوانی دارد ولی با مشاهده آمارهای ارائه شده درمییابیم که بیشتر آنها از موارد استفاده و مزایای کاربرد این شماره بین المللی بیاطلاع هستند."