چکیده:
سرمایهگذاری از متغیرهای کلیدی اقتصاد است که رابطه منفی با نرخ بهره دارد. بر این اساس، از سوی نمایندگان مجلس طرح منطقیکردن سود تسهیلات بانکی جهت کاهش هزینههای تولید و بهبود سرمایهگذاری ارائه شده است. آنان با اتکا به پایههای نظری، بالابودن Spread بانکی و گزافبودن هزینههای تجملی و غیرضرور بانکهای تجاری کشور، معتقدند: میتوان نرخ سود تسهیلات را بدون کمکردن نرخ سود سپردهها کاهش داد و رشد اقتصادی را باعث شد.
در دهه 1970 با ارائه دیدگاه مکینون وشاو، ضعفهای دوره سرکوب مالی روشن، و ضرورت سیاستهای آزادسازی مالی طرح شد؛ اما تجارب دوگانه کشورهای اجراکننده این سیاستها نشان داد که توفیق این سیاستها منوط به تحقق پیششرطهای لازم است؛ بنابراین، طرح منطقیکردن سود بانکی، پایههای نظری محکمی ندارد؛ افزون بر اینکه در ایران، حساسیت سرمایهگذاری به نرخ سود بانکی به دلیل بیثباتی سیاستی، بالابودن ریسک سرمایهگذاری، پایین است.
نهایت اینکه بهنظر میرسد Spread بانکی ایران بالا است و ریشههای آن در مطالبات معوقه، نرخ بالای تورم، و بالابودن هزینههای بانکی است که جهت کاهش این سه متغیر باید سیاستهای متناسب اتخاذ، و از اقدامهای دستوری پرهیز شود.
Investment is one of the key variables in any economy. It’s adversely related to interest rate. Therefore، to reduce the production costs and promote investment a draft is presented by representative of Islamic parliament of Iran to rationalize the current profit rates for bank facilities. It is argued that in view of the above theoretical foundations and a high bank spread، extravagancies and unnecessary spending in the Iranian commercial banks، the profit rates of bank facilities can be reduced to foster a higher economic growth.
In 1970s as McKinnon and Shaw’s theories were raised and the weakness of financial repression became clear the need for financial liberalization policies gained ground. However the experiences of countries who adopted liberalizing policies showed that the success of these polices depend on other prerequisites. Therefore، the proposal to rationalize bank profits rates lacks the due theoretical basis. In addition، as a result of high risk of investment and policy instability in Iran the sensitivity of investment to banking profit rates is relatively low.
Eventually، although it seems that there is a large bank spread in Iranian banking، but the root of problem lies in the deferred debt payments، high inflation rates and high bank costs. To reduce these three variables proper policies must be adopted and normative measures should be avoided.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس، از سوی نمایندگان مجلس طرح منطقیکردن سود تسهیلات بانکی جهت کاهش هزینههای تولید و بهبود سرمایهگذاری ارائه شده است.
سیاستها نشان داد که توفیق این سیاستها منوط به تحقق پیششرطهای لازم است؛ بنابراین، طرح منطقیکردن سود بانکی، پایههای نظری محکمی ندارد؛ افزون بر اینکه در ایران، حساسیت سرمایهگذاری به نرخ سود بانکی به دلیل بیثباتی سیاستی، بالابودن ریسک سرمایهگذاری، پایین است.
نهایت اینکه بهنظر میرسد Spread بانکی ایران بالا است و ریشههای آن در مطالبات معوقه، نرخ بالای تورم، و بالابودن هزینههای بانکی است که جهت کاهش این سه متغیر باید سیاستهای متناسب اتخاذ، و از اقدامهای دستوری پرهیز شود.
به اختصار میتوان ادله طراحان را بدین شرح بیان کرد: نرخ سود از عوامل تعیینکننده هزینه اجاره سرمایه است که با سرمایهگذاری رابطه معکوس دارد؛ بدین سبب، کاهش نرخ سود تسهیلات باعث افزایش سرمایهگذاری، شده و در نتیجه آن، رشد اقتصادی ایجاد میشود.
طبیعی است که در این وضعیت میتوان نرخ تسهیلات را بدون تغییر در نرخ سود سپردهها کاهش داد با فرض اینکه spread بانکی کشور ما نیز بالاتر از متوسط جهانی نباشد؛ اما هزینههای نظام بانکی بهصورت ناکارآمدی بالا است.
بررسی مکینون وشاو در 1973 نشان داد که تعیین نرخهای بهره در سطوح پایینتر از نرخهای تعادلی، به رخداد پدیده سرکوب مالی ((Financial Repression در این کشورها انجامیده است؛ زیرا سرمایهگذاری بهعلت فقدان پسانداز کافی برای تأمین مالی، در سطوح مورد انتظار تحقق نیافته، باعث محدودیت وجوه تسهیلاتی میشود.