چکیده:
درباره صلح نامه پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و یهود مدینه هر چه سخن گفته میشود منحصر
به پیمانی است که به «موادعه یهود» شهرت یافته است. لیکن در این مقاله قرار داد
دیگری که تنها در کتاب «اعلام الوری» آمدهاست به عنوان پیمان اصلی میان
پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و یهود معرفی میگردد و دلایل و شواهدی بر درستی آن متن ارائه
میشود.
همچنین این نتیجه بهدست آمده که پیماننامه مشهور، مربوط به یهودیان انصار
است و به علاوه، آن مجموعهای از چند قرارداد است نه یک قرارداد.
بخش دوم این نوشتار به بررسی یکی از سریههای زمان پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم پرداخته و
چنین نتیجهگرفتهاست که این حرکت برخلاف آنچه شهرت یافته سریه نیست،
بلکه حرکتی سیاسی است که از سوی رسولخدا صلیاللهعلیهوآله به منظور صلح با یهود خیبر
انجام شدهاست. هر چند پایان این حرکت به درگیری کشیدهشدهاست.
خلاصه ماشینی:
"اما آنچه مشکل را حل میکند گزارشها و شواهدی است که در منابع دست اول بر تأیید مواد این پیمان وجود دارد؛ این شواهد عبارتاند از: 1ـ در بسیاری از منابع وقتی سخن از پیمانشکنی سه طایفه یهودی به میان آمده تصریح شدهاست که آنان هنگام ورود رسول خدا به مدینه، پیمانی را با آن حضرت امضا کردند.
درباره این قرارداد چند نکته دیگر قابل توجه است: الف ـ با اینکه درباره تاریخ انعقاد پیمان عمومی تردیدهایی وجود دارد(24) اما شواهدی در دست است که بنابر آنها پیمان با طوایف یهود را نمیتوان دیرتر از ماههای اول هجرت دانست: نخست آنکه در گزارش این پیمان آمدهاست: یهودیان نزد پیامبر آمده از دعوتش پرسیدند.
(33) پیداست در این مورد میان دو قرارداد خلط شدهاست؛ قسمت دوم و سوم کلام مورخان مربوط به پیمان عمومی است که یهودیان اوس و خزرج به دوستان همپیمان خود ملحق شدند و همچنین متعهد شدند در دفاع از مدینه همراه مسلمانان بجنگند، اما قسمت اول و چهارم سخن مورخان مربوط به پیمان با سه طایفه است که قرار شد در جنگها ـ چه به سود و چه زیان پیامبر ـ وارد نشوند و مقصود از شرایط (له و علیه آنان) همان تعهدات طرفین برای عدم تعرض به یکدیگر است که در این قرارداد آمده است (لا نتعرض لا حد من اصحابک و لا تتعرض لنا و لا لاحد من اصحابنا)."