چکیده:
نوشتاری که برگردان آن در پی میآید، پژوهشی است مستند به منابع اصیل برای
بازشناخت روابط ایران و مصر در سه قرن اول هجری، مؤلف در این مقاله به مطالبی
از این دست پرداخته است: نقش فعال ایرانیان یمن در سپاه عمروبن عاص در فتح
مصر (19 و 20 هجری) و آغاز حضور موقت و دائمی شماری از آنان در آن
سرزمین، نقش قاطع و تعیین کننده خراسانیان در سرنگونی امویان و تعقیب مروان ـ
آخرین خلیفه اموی ـ تا مصر، رواج کلمات و واژههای فارسی و اصطلاحات دیوانی
ایرانی در قلمرو شرق خلافت اسلامی، مهاجرت گروههایی از ایرانیان به مصر و
اسکان و استقرار آنها در آن کشور، گستردگی فعالیت تجاری ایرانیان تا شمال آفریقا،
سلطه و سیطره ایرانیان بر ایالتی از مصر و تأسیس سلسلهای نیمه مستقل در مصر،
استقرار نظام دیوان سالاری و شیوههای حکمرانی ایرانی در قلمرو شرق خلافت
اسلامی و موارد دیگر.
خلاصه ماشینی:
"نوشتاری که برگردان آن در پی میآید، پژوهشی است مستند به منابع اصیل برای بازشناخت روابط ایران و مصر در سه قرن اول هجری، مؤلف در این مقاله به مطالبی از این دست پرداخته است: نقش فعال ایرانیان یمن در سپاه عمروبن عاص در فتح مصر (19 و 20 هجری) و آغاز حضور موقت و دائمی شماری از آنان در آن سرزمین، نقش قاطع و تعیین کننده خراسانیان در سرنگونی امویان و تعقیب مروان ـ آخرین خلیفه اموی ـ تا مصر، رواج کلمات و واژههای فارسی و اصطلاحات دیوانی ایرانی در قلمرو شرق خلافت اسلامی، مهاجرت گروههایی از ایرانیان به مصر و اسکان و استقرار آنها در آن کشور، گستردگی فعالیت تجاری ایرانیان تا شمال آفریقا، سلطه و سیطره ایرانیان بر ایالتی از مصر و تأسیس سلسلهای نیمه مستقل در مصر، استقرار نظام دیوان سالاری و شیوههای حکمرانی ایرانی در قلمرو شرق خلافت اسلامی و موارد دیگر.
اگر [دیدگاه [دکتر تلکویست (tallqvist) مبنی بر وجود رابطه میان این خاندان با نوفل بن الفرات (که در مصر در سالهای 141 تا 143 ق، عامل خراج بوده)(73) و وثیمه و فرزندش عماره که پیشتر مورد اشاره قرار گرفت؛(74) صحیح باشد، باید گفت که ارتباط این خاندان با مصر، یک دوره بسیار طولانی را شامل میشود، در حالی که به نظر میرسد چنین رابطهای محرز نبوده است.
بهرهکشی از مصر در جهت منافع وابستگان به دربار بغداد و دیگر افراد متعلق به سرزمینهای شرق خلافت دقیقا از همان اوائل [فتح] مصر آغاز شده بود و به نظر میرسد که این شیوه در بقیه دوران خلافت همچنان ادامه داشته است."