چکیده:
قرآن کریم، پس از نزول، تاثیر فراوانی بر ادبیات و فرهنگ ادبی عرب داشته است و میزان این تاثیر، معیاری برای ارزیابی متون محسوب می شود. این تاثیر از دو جنبه قابل بررسی است: 1. مفاهیم که موجب غنای معنا می شود 2. شکل و ساختار که موجب زیبایی متون می شود؛ و بی گمان به دلیل همراهی مداوم علی (ع) با پیامبر (ص)، اثر حقیقی قرآن در کلام عربی بر زبان و کلام علی (ع) بوده وآنچه از مجموع کلام ایشان در نهج البلاغه به ما رسیده، از بارزترین تجلیات قرآن در ادب عربی هم در مفهوم و هم در ساختار است و این امر موجب شده که علی (ع) امام و پیشوای فصیحان و سرور بلیغان و کلامش (نهج البلاغه) پایین تر از کلام خالق و برتر از کلام مخلوق باشد. در این مقاله با مقایسه نمونه هایی از آیات قرآن و کلام علی (ع) تاثیر آیات قرآن از جنبه ساختاری به ویژه در گزینش مفردات و ساختار جملات بررسی شده است
خلاصه ماشینی:
"شکل و ساختار که موجب زیبایی متون میشود؛و بیگمان به دلیل همراهی مداوم علی(ع)با پیامبر(ص)،اثر حقیقی قرآن در کلام عربی بر زبان و کلام علی(ع)بوده و آنچه از مجموع کلام ایشان در نهج البلاغه به ما رسیده،از بارزترین تجلیات قرآن در ادب عربی هم در مفهوم و هم در ساختار است و این امر موجب شده که علی(ع)امام و پیشوای فصیحان و سرور بلیغان و کلامش(نهج البلاغه)پایینتر از کلام خالق و برتر از کلام مخلوق باشد.
امام علی(ع)نیز در اقتباسات خود همان الفاظی را استعمال کرده که قرآن بار غنایی آنها را بالا برده است و این مطلب متأثر شدن امام(ع)از قرآن را به خوبی مینمایاند؛برای مثال،لفظ«قرآن»بیش از چهل بار در نهج البلاغه به کار رفته است و الفاظ مرتبط با اسماء و صفات قرآن،نشان میدهد که فهم امام(ع)از لفظ قرآنی از سیاق قرانی سرچشمه میگیرد.
(ابن جنی،1374:288/1) باید گفت جملات با ترکیب مذکور،جملات کوتاه هستند که در قالب جملات فعلیه و اسمیه به کار گرفته شده و اسلوبهای تقدیم و تأخیر،حذف،استفهام و امر در زمرۀ جملات کوتاه هستند که در قرآن کریم در موارد فراوان برای بیان معانی و الا از این جملات استفاده شده است و امام علی(ع)به عنوان عدل قرآن و پرورشیافتۀ آنبا تبعیت از اسلوب قرآن در بهرهگیری از تنوع دلالی،خبر،انشاء،جملات اسمیه و فعلیه،جملاتی ساخته و پرداخته و همگان را به این اعتراف واداشته که کلام وی دون کلام خالق و فوق کلام مخلوق است."