چکیده:
استان کرمان، رتبه اول را در تولید و سطح زیر کشت پسته در کشور دارد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی مزیت نسبی و آثار سیاستی در تولید پسته استان کرمان، با استفاده از نمونه گیری خوشه ای، تعداد 162 نمونه در سال 1388 جمع آوری گردید. برای تعیین مزیت نسبی، از ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) استفاده شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهند که استان کرمان در تولید و صادرات پسته، مزیت نسبی دارد. همچنین دولت از بازار نهاده های محصول حمایت می کند، ولی به حمایت از بازار فروش محصول نمی پردازد. در ضمن، نتایج محاسبه ها نشان می دهند که مجموع آثار مداخله دولت در بازار محصول و نهاده، به زیان تولیدکننده است. نتایج محاسبات، موید این موضوع است که تولید و صادرات پسته، در شرایط رقابت آزاد، سودآور است.
Kerman province is the first in the area of production and cultivation of pistachios in Iran. In this study، a number of 162 samples were collected using ‘cluster sampling’ from Kerman province in 2009 to analyze the policy effects and the comparative advantage of pistachios production in the province. The comparative advantage was computed through Policy Analysis Matrix (PAM). Domestic Resource Cost (DRC)، Social Cost-Benefit (SCB)، Nominal Input Protection Coefficient (NPIC)، Nominal Protection Coefficient (NPC)، Effective Protection Coefficient (EPC) and Net Social Profit (NSP) were the indices used in the study. The results show that the production of pistachios was a comparative advantage in Kerman province. Meanwhile they revealed that although the government supports the inputs market of the product، its sales market is not supported in any way. In the mean time، the findings indicate that the government’s intervention in the inputs or sales markets of the product would be harmful for the producers. The study shows that production and exports of pistachios are profitable in free competition terms.
خلاصه ماشینی:
در پژوهش حاضر، با بکارگیری آمار مقطعی 81-1380، مزیت نسبی تولید این محصول، با استفاده از شاخص هزینه منابع داخلی بررسی شده است.
جدول (1): تعداد بهرهبردار و تعداد روستاهای دارای بیشترین محصول پسته به تصویر صفحه مراجعه شود منبع: سالنامه آماری 1387 و 1388 معاونت برنامهریزی و سایت جهاد کشاورزی جدول (2): تعداد نمونههای چهار شهرستان استان کرمان در سال 1388 محصول شهرستان پسته (بهرهبردار) رفسنجان 48 زرند 50 سیرجان 47 کرمان 17 جمع 162 منبع: محاسبات پژوهشگر قیمتهای سایهای به منظور ارزشگذاری ماتریسهای تحلیل سیاستی، علاوه بر قیمتهای بازاری نهادهها و درآمدهای حاصل از تولید محصول، به قیمتهای سایهای آنها نیز نیاز است.
از این رو، نهادههایی که در این گروه قرار میگیرند، (شامل آب، زمین، کود دامی، نیروی کار و بخشی از ماشینآلات، 36% بر اساس پژوهش عزیزی و زیبایی، 1380 و محمدی، 1383)، به لحاظ بازرگانی خارجی، قیمت ندارند و برای دسترسی به قیمت سایهای آنها، از روشهای زیر استفاده میشود (سلیمیفر و میرزایی خلیلآبادی، 1381): الف- تخمین تابع تولید و محاسبه ارزش تولید نهایی (VMP) هر یک از نهادهها محاسبه هزینه فرصت از دست رفته نهادهها در بهترین موقعیت بکارگیری آن یا بالاترین هزینه صرف شده برای نهاده فرایند تولید.
الف- محاسبه قیمتهای سایهای غیر قابل تجارت با استفاده از روش تخمین تابع تولید: در پژوهش حاضر، به منظور تعیین قیمت سایهای نهادههایی که غیر قابل تجارت هستند، توابع مختلف تولید برای هر سه محصول مورد بررسی قرار گرفت، هر چند که در پرسشنامههای تکمیل شده، بیشترین قیمت آنها قابل محاسبه بود.