چکیده:
هویت از زمانی شکل می گیرد که فرد از خود می پرسد «کیستم»؛ بنابراین مساله هویت را می توان مساله «معنا» دانست. در حقیقت انسان با پرسش از «کیستی» به دنبال پی بردن به معنای خود است؛ این معنا بر مبنای تشابه با آنهایی که مانند فرد هستند و تفاوت از غیر یا دیگرانی که مانند او نیستند شکل می گیرد. فارغ از جامعه ای خاص چون ایران، «حماسه ها و اسطوره های ملی» یکی از عناصر مهم هویتی و متمایزکننده جوامع به شمار می آیند. شاهنامه فردوسی به عنوان شناسنامه ملی جامعه ایرانی و دربردارنده بخش عمده ای از اسطوره ها، حماسه ها و تاریخ جامعه ایران همواره انتقال دهنده بخش عمده ای از عناصر هویت جامعه ایرانی تا به امروز بوده است. هویت ایرانی به معنای دلبستگی عاطفی و تعهد نسبت به میراث فرهنگی، میراث سیاسی و تبار مشترک ایرانی است. این نوشتار، معنای هویت ایرانی را با استفاده از روش تحلیل محتوا در داستان سیاوش از شاهنامه فردوسی جستجو کرده و به این نتیجه دست یافته است که هویت ایرانی در مقابل انیرانی بازشناسی می شود. در این داستان سایر مولفه های فرهنگی و تبار مشترک در لایه های بعدی هویت ایرانی جای می گیرند.
خلاصه ماشینی:
"مثلا در ابیات زیر تورانیان با وصف و تمجید پهلوانان ایرانی ضعف و ناتوانی خود را در برابر ایرانیان ابراز میکنند: {S2252-جهان از تهمتن بلرزد همی#که توران به جنگش نیرزد همی# 2253-چو گودرز کز گرز او روز جنگ#بدرد دل شیر و چنگ پلنگ# 2254-چو بهرام و چون زنگهی شاوران#که نندیشد از گرز گنداورانS} پس از شاه و مناصب حکومتی،قوای حکومتی بیش از سایر مؤلفههای سیاسی هویت ایرانی و انیرانی تکرار شده است؛چنانکه در کل در 159 مورد به قوای حکومتی ایران اشاره شده و یا از شکوه و قدرت آن سخن به میان آمده است.
آیین ازدواج: {S1444-و لیکن ترا آن سزاوارتر#که از دامن شاه جویی گهرS} آیین سوگند یا ور(که گونهای از آن گذشتن از آتش است): {S454-ز هر دو سخن چون برین گونه گشت#بر آتش یکی را بباید گذشت# 455-چنینست سوگند چرخ بلند#که بر بیگناهان نیارد گزند# 458-مگر کاتش تیز پیدا کند#گنه کرده را زود رسوا کندS} آیین مجازات: {S535-که پاداش این آنک بیجان شود،#ز بد کردن خویش پیچان شودS} باورهای تقدیرگرایانه به شکل اعتقاد به بخت و اقبال و گذرا بودن دنیا: {S2293-یکی جز به نیکی زمین نسپرد#همی از نژندی فرو پژمرد# 2294-مدار ایچ تیمار با جان بهم#به گیتی مکن جان و دل را دژم# 2295-یکی دان ازو هرچه آید همی#که جاوید با تو نپاید همیS} سوم:در رابطه با دیگر مؤلفههای فرهنگی ایرانی یعنی سرگذشت مشترک باید گفت که در 29 مورد با اشاره به شاهان و رویدادهای گذشته ایران،سرگذشت این سرزمین ورق خورده است."