چکیده:
فرض ما در این مقاله بر این است که تبیین صحیح مفهوم انتظار و شناخت کارکردها، بایدها، نبایدها و چالشهای پیشروی آن در حوزهی اندیشهی اسلامی و براساس آموزههای درون دینی، میتواند نقش مهمی در تقویت و تثبیت دینداری مطلوب ایفا نماید، و در مجموع، زمینههای باور به انتظار موعود را تسهیل و تقویت کند. زیرا که انتظار و مباحثی از این قبیل، عهدهدار ترویج امید به آیندهی بهتر را در بر داشته و دارد، امیدی که در اعماق و درون جان تمامی انسانها وجود دارد، و به گونهای خاستگاه فطری، داشته و گرایش فطری زیر بنای آن به شمار میآید.
خلاصه ماشینی:
"آیا تربیت چنین انسانهایی از مسیر طبیعی صورت میگیرد و یا از مسیر اعجاز انجام خواهد شد؟ آیا هیچ منطق عقلی و عرفی و شرعی را میتوان اقامه نمود بر این که باید دست روی دست گذاشت و برای به وجود آمدن چنین انسانهایی با چنان خصوصیاتی منتظر معجزه ماند؟ کدام عقل سلیمی حاضر است این گونه فرمان بدهد؟ و چگونه ممکن است این مسألهی مهم و بسیار سرنوشت ساز به دست حوادث سپرده شود؟ آیا این حقایق در احادیث شیعه خود بیانگر چگونگی حرکت تشیع و نشان دادن استراتژی نظامهای شیعی نیست؟ کدام منطق امر به سکون و رکود و قعود و انتظار عاجزانه و منفعلانه میکند؟ مجاهدت و تلاش مستمر در جهت جهان شمولی هدایت در واقع در بستر انتظار است که تشیع توانسته از تثبیت هویت و تمیز مرزهای فکری و اعتقادی، گسترش کمی و رشد کیفی تا تشکیل نظام اسلامی در ایران عبور کرده و در نتیجه تجارب خویش را بسیج نموده تا در مسیر فعلیت مستمر و تحقق قدرت و استعدادهای خویش، بتواند توان ادارهی جهان را کسب کرده و توان تغییـر در اندیشـه و تفکـر جهانیان را به دست آورد.
تکامل علم و دانش بشری در راستای این بلوغ عقلانی است که بشر تمامی استعداد و توان خود را در فراگیری و به کارگیری علوم مورد استفاده قرار داده تا جایی که علوم به انتهای کمال خود دست مییابد به تعبیر امام صادق(: علم از بیست و هفت حرف تشکیل شده است، (در حالی که) تمامی علومی که پیامبران الهی( آوردهاند (و بشر به آن دست یافته) دو حرف از این حروف بیست هفت گانه بوده است و زمانی که قائم ما قیام کند بیست و پنج حرف دیگر را در میان مردم منتشر خواهد ساخت و در نتیجه علوم به طور کامل در اختیار بشر قرار خواهد گرفت (مجلسی، 1404ق، ج52، 339)."