خلاصه ماشینی:
"آیا سازش عملی بود؟ فرض کنیم امام نعوذ بالله حاضر بود مرتکب اینهمه گناه و اشتباه بود یا اینکه بگوئیم هدف وسیله را مشروع میکند و چون امام واقعا میخواست باجتماع خدمت کند و بنیان ظلم و ستم را برکند در منطق عقل مانعی نداشت چند روزی هم گناه مسلط کردن معاویه را بر خویشتن هموار سازد آیا این سازش عملی بود؟در پاسخ این سؤال با تأکید این مطلب که بهیچوجه عقل تجویز نمیکند یک مکتب بزرگ بصرف احتمال انجام خدمتی بدنام شود باید بگوئیم،سازش امکان نداشت،زیرا: معاویه مرد فریبکار و هوشمند عرب است،مغیره و ابن عباس با همه زیرکی بگرد او نمیرسند،چگونه مغیره میفهمد که صلاح امام در این است که با معاویه سازش موقتی کند ولی معاویه با آنهمه تیزهوشی قضایا را درک نمیکرد؟قطعا اگر امام با معاویه روی خوشی نشان میداد معاویه میفهمید زیر کاسه نیمکاسهای هست درسش هم روانش بود میدانید چه عکس- العملی نشان میداد؟فوری بمردم شام میگفت:مشاهده میکنید که علی مرا در پست خودم ابقاء کرده لذا اگر با او مخالفت کنم بخاطر رسیدن مقام نیست،زیرا مقام من از طرف علی تثبیت شده پس غرض شخصی ندارم،بلکه مخالفت من هدفی است میگویم:علی باید قاتلین عثمان را خود مجازات کند و یا تحویل من دهد که مجازات کنم،در اینصورت تکلیف امام چه بود؟هزاران نفر از مردم مصر و عراق قیام کردهاند در میان آنها مردان بزرگی بودهاند که راستی از نابسامانیها رنج میبردهاند،علیه خودسریهای حکومت وقت قیام کردهاند،این قیام،قیام یکنفر و دو نفر نبوده است بلکه قیامی بود ملی و عمومی،از طرف اکثریت مظلوم بر ضد رئیس حکومتی که آلت دست اقلیمی ستمگر واقع شده بود."