چکیده:
بصیرت در فرهنگ قرآنی، حالتی است که به انسان، توانایی درک درست حقایق و تحلیل واقعیتها را میدهد. از این رو آیات قرآنی، به مسئله بصیرت از ابعاد مختلف پرداخته است. خداوند، برای این که انسان در همین دنیا و قبل از مرگ، به این بصیرت و بینایی برسد، همه شرایط و بسترهای لازم را فراهم آورده است. به طوری که همه موجودات و آفریدههای جهان را به عنوان مایه بصیرت معرفی میکند تا انسان با دقت در آیات و تفکر در آنها به حقایقی دست یابد که هدایتگر وی در مسیر درست زندگی باشد. با توجه به اهمیت بصیرت در زندگی به ویژه زندگی سیاسی و اجتماعی، این مقاله ضمن بررسی معنای لغوی و اصطلاحی این واژه و کاربرد آن در قرآن، با معرفی الگوهای بصیرت در قرآن، به بیان اختلاف در مفهوم و ترجمه آیه 108 سوره یوسف و اسناد بصیرت به دعوت پیامبر یا اسناد بصیرت به شخص پیامبر (ص) میپردازد
خلاصه ماشینی:
"خداوند میفرماید:{/«قد کان لکم آیه فی فئتین التقتا فئه تقاتل فی سبیل الله و أخری کافره یرونهم مثلیهم رأی العین و الله یؤید/} {/بنصره من یشاء أن فی ذلک لعبره لأولی الأبصار»/}(آل عمران:13)؛«نشانه و آیتی(از لطف خدا)برای شمار در این بود که چون دو گروه با یکدیگر روبرو شدند(در جنگ بدر)گروهی در راه خدا جهاد میکردند و گروه دیگر کافر بودند،و گروه کافر مؤمنان را دو برابر خود به چشم میدیدند،و خدا توانایی و یاری دهد به هرکه خواهد،و بدین آیت الهی اهل بصیرت عبرت جویند».
در سوره اعراف میفرماید: {/«و إذا لم تأتهم بایه قالوا لو لا اجتبیتها قل إنما أتبع ما یوحی إلی من ربی هذا بصائر من ربکم و هدی و رحمه لقوم یؤمنون»/}(اعراف:203)؛«و هر زمان که تو آیتی بر آنها نیاوری بر تو اعتراض کنند که چرا آیتی فراهم نساختی؟بگو:من تنها پیروی از آنچه از خدایم به من وحی رسد خواهم کرد،این آیات قرآن است مایه بصیرتهایی از جانب پروردگار شما و هدایت و رحمتی برای گروهی که ایمان آورند» همچنین در سوره جاثیه آمده است:{/«هذا بصائر للناس و هدی و رحمه لقوم یوقنون»/} (جاثیه:20)؛«این قرآن برای عموم مردم مایه بصیرت بسیار و برای اهل یقین موجب هدایت و رحمت پروردگار است».
حضرت محمد(ص)و پیروانش: پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) نیز از ضمیری روشن و آگاه برخوردار بودند:{/«قل هذه سبیلی أدعوا إلی الله علی بصیره أنا و من اتبعنی»/}(یوسف:108)؛«بگو:این راه9 من است من و پیروانم با بصیرت به سوی خدا دعوت می کنم!»در آیات پیش از این آیه روی سخن با مشرکان بود و آنها با نزول عذابی ناگهانی از سوی خدا تهدید شدند."