چکیده:
نوشته حاضر به اختصار به معرفی زندگی علمی و آثار ابوسعید سجزی، ریاضیدان و منجم برجسته سیستانی قرن چهارم
هجری میپردازد. نام کامل او ابوسعید احمد بن محمد بن عبدالجلیل سجزی است. همانطور که از نام او برمیآید وی از
اهالی سیستان (سجستان) بوده است. «سجزی» را در منابع لاتین به صورتهای AL-SiËjzi، AL-SijaziËو AL-SigziË،
AL-sigÏziË مینویسند. سجزی معاصر با ابوریحان بیرونی و عضدالدوله دیلمی است که از 338 ـ 372 ه .ق در عراق،
خوزستان و کرمان سلطنت کرد و سجزی بسیاری از تألیفات خود را به نام او نگاشته است.
از زندگی سجزی اطلاع زیادی در دست نیست. اطلاعاتی که درباره زندگی او میدانیم بر اساس نقل قولهایی از دانشمندان
دیگر نظیر ابوریحان بیرونی یا بر اساس تاریخ نگارش رسائل وی یا تاریخ استنساخ نسخی است که وی نسخهبرداری
کرده است.
خلاصه ماشینی:
"17 ـ رساله فی البرهان الهندسی (2060، صص a174 ـ b173) 18 ـ رسالة فی اخراج الخطوط من طوف القطور الدائرة إلی العمود الواقع علی خط القطر (a66 ـ 64D) 19 ـ خواص العمود فی المثلث (a67 ـ a66D، b125 ـ b124I) 20 ـ المدخل إلی علم الهندسه (b17 ـ b2D) 21 ـ رسالة فی خواص مربع قطر الدائرة (b31 ـ a31D، b70 ـ a69I) 22 ـ رسالة فی جواب مسایل الهندسه (b60 ـ a53D و b123 ـ b110I) 23 ـ رسالة فی مسائل المختارة (b52 ـ a35D و b62 ـ a31I) 24 ـ رسالة فی اخراج خط مستقیم إلی خط معطی من نقطة معطاة (b64 ـ b61D و b79 ـ a75I) 25 ـ رسالة فی معرفة الخطین المستقیم و المنحنی (نیویورک، دانشگاه کلمبیا، 45) 26 ـ رسالة فی صفة آلة تعرف بها الابعاد و عمل هذة الآلة (لیدن، 14، صص 226 ـ 223) 27 ـ تعلیقات الهندسیه (دوبلین، چستربیتی، 3045، ص b89 ـ a74) 28 ـ رسالة فی کیفیة تصور الخطین اللذین یقربان و لایلتقیان باخراجهما دائما الی ما لا نهایة، اللذین ذکرهما ابلونیوس الفاضل فی المقالة الثانیة من کتاب المخروطات: رشدی راشد سال 1987 م این رساله را بررسی و تحلیل کرده و به همراه ترجمه فرانسوی آن به چاپ رسانده است و مقالهای پیرامون آن در کنفرانسی در مرکز تاریخ علوم و فلسفه عرب ایراد نموده است و از چهار نسخه زیر بهره گرفته است: (لیدن، 6/14 ـ دانشگاه کلمبیا، 12/45 ـ آستان قدس رضوی (مشهد)، 3/5521 ـ استانبول، رشید افندی 7/1191) 29 ـ ثبت براهین بعض اشکال کتاب اقلیدس فی الاصول فی الشکل الثانی من المقالة الاولی."