چکیده:
مقاله حاضر نگاهی است به کتاب طبقات ناصری اثر منهاج سراج جوزجانی از منابع مهم تاریخ ایران و بخشی از جهان
اسلام که از لحاظ تاریخی و ادبی میراث مشترک ایران وافغانستان محسوب میشود. طبقات ناصری تاریخ عمومی است
و در سده هفتم هجری به زبان فارسی تألیف شده است. این تاریخ دارای بخشهای مهمی است در خصوص دودمان
غوریان و آل شنسب و سلاطین هند که در واقع بندگان آنها بودند. همچنین بخش مهمی درباره تهاجم مغول به سرزمینهای
اسلامی و خراسان بزرگ تا حدود هندوستان را در برمیگیرد. بنابراین نظر به اهمیت کتاب در باب این موضوعات با لزوم
توجه بیشتر به آن را نمایان میسازد. با توجه به گذشت دودهه از چاپ نخست کتاب در ایران و اشکالات متعددی که از
لحاظ روش تصحیح متون در آن چاپ وجود دارد، در مقاله حاضر تنها به برخی از اشکالات و اشتباهات تاریخی بخش
غوریان آن اشاره گردیده و سعی شده لزوم توجه به چاپ جدیدی از این کتاب با ارزش که حلقه
واسطهای از منظر تاریخی و فرهنگی بین ایران و کشور همسایه افغانستان است، جلب نماید.
خلاصه ماشینی:
"طبقات ناصری میراث مشترک تاریخی و فرهنگی ایران و افغانستان و در نگاهی وسیعتر حتی پاکستان و هندوستان است، زیرا حاوی قسمت مهمی از تاریخ گذشته این کشورها است و مهمترین مآخذ درباره تاریخ اوایل دوره اسلامی هند نیز محسوب میشود.
4» از این رو میتوان منابع زیر را از منابع اصلی کار وی به حساب آورد: تاریخ ولاة خراسان یا اثر تاریخی دیگری از سلامی، تکملة اللطایف، تاریخ بیهقی، تاریخ ناصری یا در واقع بخش از بین رفته تاریخ بیهقی اثر ابوالفضل بیهقی، احداث الزمان اثر ابی عبدالله بن عبدالرحمن بن عبدالله ابی اللیث الشیبانی، سنن ابوداود سجستانی، البدد و التاریخ اثر مقدسی، تاریخ یمینی اثر ابونصر محمد بن عبدالجبار عتبی، قانون مسعودی اثر ابوریحان بیرونی، تاریخ مجدول اثر امیر محمود عمادی، نسب نامه غوریان اثر فخرالدین مبارک شاه مرورودی، قصص الثانی اثر ابن هیثم نابی، کتاب اغانی و تاریخ صابی تصحیح کتاب متن کامل کتاب طبقات ناصری به تصحیح و مقابله و به همراه تعلیقات ارزشمند آقای عبدالحی حبیبی از محققین کشور افغانستان در دو جلد: جلد اول به سال 1949 م / 1328 ش در کویته و کابل و جلد دوم به سال 1954 م / 1333 ش در لاهور به طبع رسید.
از آن جایی که به عقیده دانشمندان و محققینی نظیر باسورث 8 و بارتولد9، طبقات ناصری مفصلترین و موثقترین منبع در موضوعات مربوط به سرزمین غور و غوریان است، و با توجه به اشکالات همین بخش مهم از کتاب، لزوم چاپ جدیدی از این کتاب بر اساس روش تصحیح متون احساس میشود و مصحح محترم خود این کار را به همت علماء و دانشوران دیگر گزارده است."