چکیده:
شفا از آثار مهم ابن سیناست و یکی از مباحث مهم آن، مبحث الهیات میباشد که در ده مقاله تألیف شده است. ملا
محمد مهدی نراقی، دانشور نامی دوره قاجار، بر دو مقاله الهیات شفا شرحی نوشته، که به تصحیح آقای حامد ناجی
اصفهانی چاپ گردیده است و در گفتار حاضر، به نحوه شرح شارح، و نقد و بررسی تصحیح آن پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"دفاع شارح از شیخ الرئیس محقق نراقی با توجه به اشراف عمیق بر مسایل فلسفی به درستی به حیثیات و قیودی که در متن میآید، واقف بوده و آن را به زیبایی تشریح میکند و در خلال این امر، به رد سخنان کسانی میپردازد که با عدم توجه به این قیود و حیثیات، دچار مغالطه شده و در مقام انتقاد سخن شیخ برآمدند، به طور مثال شیخ اشراق، عدد را از اقسام موجود بما هو موجود میداند و میگوید وجود یا واحد است و یا کثیر و کثرت همان عدد است بنابراین عدد در ذات و وجودش نیازی به ماده ندارد؛ به همین جهت عدد بر مفارقات عارض میگردد، پس اگر امکان تجرد در علم الهی کافی باشد، عدد در حوزه علم الهی در میآید و اگر مفارقت مطرح باشد، بسیاری از مسایل حکمی از مدار فلسفه به در میروند.
عدم دقت نظر در ارائه ویژگی شرح و شارح مصحح در معرفی شرح و ویژگیهای فکری شارح، به کلیگویی بسنده کرده و در موارد اندکی که وارد جزئیات شده بعضا دچار اشتباه شده است، به عنوان مثال میگوید که شارح به اصول صدرایی توجه داشته و از جمله این اصول، اعتقاد شارح به تشکیک میباشد، در حالی که برای اهل تحقیق روشن است که اصل تشکیک بدان گونه که شارح به آن پرداخته است، سابقهای طولانی دارد و قبل از مرحوم صدرالمتألهین نیز مطرح بوده، اما آن قسم دیگر تشکیک که از اصول حکمت متعالیه صدرایی به شمار میرود."