چکیده:
مفتاح النعیم فی آداب التعلیم رسالهای است از محمد بن احمد صوفی سمرقندی ظاهرا از علمای سده نهم هجری،
در فضیلت علم، و ادب معلم و متعلم، نویسنده رساله در هر یک از ابواب، به احادیث نبوی استناد جسته و نیز چند
حکایت متناسب با موضوع مورد بحث، نقل کرده است. تصحیح این رساله بر اساس دستنویس شماره 3/12593
کتابخانه آیت الله مرعشی(قم) صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"و از ادب تلمیذ آن است که خود را آزاد کرده معلم داند و هرگز خاطر او را به هیچ نیازارد و کسی را بر او نگزیند و اگر چنین کند در خرابی اسلام کوشیده باشد که شیخ عارف شهاب الملة و الدین السهروردی حدیثی نقل میکند از رسول خدای در عوارف که فرموده است: من علم [عبدا] آیة من کتاب الله فهو مولاه ینبغی له أن لا یخذ له ولایستأتر، فمن فعل [ذلک] فقد فصم عروة من عری الاسلام».
و از ادب آن است که برابر پدر و مادر و استاد سخن بلند نگوید و نفی سخن ایشان نکند که خدای تعالی میفرماید «فلا تقل لهما اف و لا تنهر هما»، و ایشان را به نام خود نخواند بلکه کریمانه با ایشان خطاب کند که «و قل لهما قولا کریما»، و پیش ایشان متواضع [31 الف] و افتاده و مسکین باشد که «واخفض لهما جناح الذل من الرحمة»، و در غیبت و حضور از دعای ایشان خالی و فارغ نباشد که «و قل رب ارحمهما کما ربیانی صغیرا»، و همیشه در بند آن باشد تا خاطر معلم و مادر و پدر با او خوش باشد و هیچ غبار از او بر دل ایشان ننشیند که موجب عمر دراز و دوام دولت باشد، که همت استاد و مادر و پدر و صفای خاطر ایشان از حصنی حصین و رکنی موثوق به است، و سخن معلم چنان شنود که رنجور عاقل سخن طبیب دانا."