خلاصه ماشینی:
بنی صدر چه حرف رکیکی زده و چه پاسخی از سوی دیگر عضو خبرگان دریافت کرده بود؟(فارسی،1373: 515-57)چرا برخی روحانیون در مجلس خبرگان با بنی صدر خصومت داشتند؟رقابت فارسی و بنی صدر چه تاثیری در این خاطرهگوییها داشته است؟ ابو الحسن بنی صدر دراینزمینه چه میگوید؟چرا برخی معتقد بودند که متن پیشنویس قانون اساسی'' واو واویلا''دارد و از بن فاسد است؟(حسینی شیرازی ،1383:242 و 243)متنی که انجمن حجتیه برای قانون اساسی پیشنهاد داده بود چه ویژگیهایی داشت و اکنون کجاست؟چرا حوزه علمیه در زمینه تدوین قانون اساسی کمکار بوده است؟(همان:241/249)درحالیکه محمد یزدی مینویسد آیت الله مشکینی جلسهای فوق العاده برای بررسی متن پیشنویس قانون اساسی با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم داشتهاند که در آن طی مدت یک هفته از صبح علی الطلوع مشغول به آن بودهاند .
عضو شورای بازنگری میگوید در باب حذف شرط مرجعیت خود از امام خمینی شنیده است که''وضع و شرایط و مقتضیات مرجعیت در وضعیت فعلی با شرایط مدیریت کشور باهم فرق دارند و مراجع مرجعیتشان را انجام دهند،مدیران کشور و رهبری کار دیگری است ''(اداره کل قوانین و اداره تندنویسی مجلس شورای اسلامی،1369:196 و 197)آیا این خاطره را دیگران هم بهنحوی شنیدهاند یا خیر؟خاطرهگو تا چه حد صداقت و وثاقت در نقل مرتکب شده است؟اختلافات میان رئیس جمهور و نخستوزیر که موجب''فشل شدن'' (همان:302 و 303)قوه مجریه شده بود بر چه مبانی استوار میشده است؟چگونه و به کدام دلیل اختلاف رئیسجمهور و نخستوزیر بر سر مساله وزارت بازرگانی پدید آمده بود؟(همان:469) از متن مذاکرات شورای بازنگری نمیتوان به ژرفای مساله پی برد بلکه تنها راهحل گفتگوی با افرادی است که در حلقه این ماجرا بودهاند و چهبسا خاطرهها و حکایت های روشنگرانه دارند.
میبایست با استدلال ثابت کنیم که تحقیق-و در زمینه کاری ما بهعنوان نمونه تاریخ شفاهی تدوین و بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران-برپایه نظریه صورت میگیرد و از اهمیت زیادی برخوردار است و درعینحال میبایست در باب علت و ضرورت تحقیق سخن گفت و آن را مستدل گردانید.