خلاصه ماشینی:
"برای شناخت این رابطه بررسی نظامهای روزنامهای و حزبی یک کشور با توجه به ویژگیهای زیر پیشنهاد میشود: یکم-ویژگیهای نظام مطبوعاتی الف-فرهنگ سیاسی:مهمترین عامل را میتوان درک مردم یک جامعه نسبت به نقش مطبوعات در آن کشور دانست.
ب-نظامهای تک حزبی:در چنین نظامهایی روزنامه ارگان رسمی تنها حزب کشور است با این ویژگیها که: -روزنامهکاملا از نظر سازمان و هدف با حزب یکسان است؛ -مطبوعاتی که ارگان حزب حاکم نیستند،مطبوعاتی محافظه کار و قدرت گرا هستند؛ -در هر دو حالت فوق رژیم سیاسی وفاداری مطبوعات را از طریق فشارهای مستقیم یا در اختیار گرفتن مالکیت آنها کسب میکند.
میتوان نتیجه گرفت که حاصل چند صدایی مطبوعاتی و حزبی در این دوره سبب شکلگیری نوعی افکار عمومی شد که در نهایت به ملی شدن صنعت نفت در ایران انجامید، اقدامی که در نوع خود پس از انقلاب مشروطیت یکی از بزرگترین خیزشهای سیاسی در ایران محسوب میشود.
برای مثال در سال 1342 تعداد 91 عنوان و بار دیگر در سال 1352 تعداد 64 عنوان یکجا توقیف میشوند!بهطور کلی فشارهای وارده بر مطبوعات طی این دوران را به دو شکل رسمی و غیررسمی میتوان تقسیم کرد:برای مثال توقیف مطبوعات،زندانی و تبعید روزنامه نگاران به خاطر جرائم سیاسی و اعدام آنها یک رویه رسمی دولتی است که مانعی عمده از سوی قدرت حاکم در راه توسعهی مطبوعات حزبی و سیاسی در ایران قلمداد میشود.
از سال 1357 تا ماههای اولیه بروز جنگ بین عراق و ایران به دلایلی از جمله تغییر در نهادهای قدرت ما شاهد انتشار صدها نشریه سیاسی و فعال شدن دهها حزب و جمعیت سیاسی هستیم که البته باز هم عمر آنها دیری نپایید و تدد احزاب و مطبوعات به چند گرایی نینجامید."