چکیده:
منطقه قفقاز از گذشتههای دور، چه به عنوان بخشی از سرزمین و چه به عنوان حوزه نفوذ همواره مورد توجه ایران بوده است. جمهوری اسلامی ایران با توجه به پیوندهای تاریخی دو ملت و اراده دو طرف و داشتن امتیاز همسایگی، همکاریهای گسترده اقتصادی با جمهوریهای قفقاز جنوبی و از جمله ارمنستان دارد. امکانات و نیازهای ارمنستان در زمینههای انرژی، حمل و نقل، صنایع و معادن، نیروی کار ارزان، تخصص و تکنولوژی در ساخت مصنوعات و موقعیت جغرافیایی این کشور از یک سو و موقعیت مناسب ایران، تخصص و تجربه ایران در بهرهبرداری از معادن، داشتن تکنولوژی روز برای تولید برخی کالاها، منابع غنی انرژی و راههای مواصلاتی گسترده از سوی دیگر ظرفیتهای مطلوب دو کشور برای گسترش همکاریهای اقتصادی است. نویسندگان در این مقاله به فرصتها و موانع توسعه روابط دو کشور میپردازند.
خلاصه ماشینی:
امکانات و نیازهای ارمنستان در زمینههای انرژی، حمل و نقل، صنایع و معادن، نیروی کار ارزان، تخصص و تکنولوژی در ساخت مصنوعات و موقعیت جغرافیایی این کشور از یک سو و موقعیت مناسب ایران، تخصص و تجربه ایران در بهرهبرداری از معادن، داشتن تکنولوژی روز برای تولید برخی کالاها، منابع غنی انرژی و راههای مواصلاتی گسترده از سوی دیگر ظرفیتهای مطلوب دو کشور برای گسترش همکاریهای اقتصادی است.
جمهوری اسلامی ایران برای حفظ و گسترش تأثیر و نفوذ خود در قفقاز، نباید از توسعه اقتصادی و همکاریهای اقتصادی استراتژیک با کشورهای قفقاز جنوبی از جمله ارمنستان غفلت کند.
مهمترین اهداف سیاست خارجی ارمنستان حل بحران قرهباغ به گونهای که امنیت همهجانبه ارامنه قرهباغ تأمین شود و بازگشت امنیت و ثبات به منطقه برای فراهم آمدن زمینه برای توسعه کشورهای منطقه و همچنین برقراری روابط منطقی با قدرتهای بزرگ و کشورهای همسایه است ( Laitin and Suny, 1999, p.
به طور کلی میتوان در این دوره عوامل تأثیرگذار بر روابط دوجانبه که از رفتار دیپلماسی ارمنستان نشأت میگرفت را چنین برشمرد: ـ افزایش مناسبات ارمنستان و رژیم صهیونیستی ـ نادیده گرفتن تدریجی نقش و جایگاه ایران در مسایل منطقه ـ گسترش همکاری با ناتو علاوه بر عوامل یاد شده باید اقدامها و عملکردهای داخلی همچون قدرت گرفتن جریانهای طرفدار غرب در هیأت حاکمه ارمنستان را نیز به آن افزود (Novikova, 2000, p.
علاوه بر این موارد واقعیت مهمی که باید به آن توجه کرد، نبود اختلاف ارضی و قومی میان دو کشور ایران و ارمنستان به عنوان عامل مهم در توسعه روابط است.