چکیده:
دلفای، یکی از مهم ترین و درعین حال جدیدترین ابزار پژوهش کیفی است. کاربرد آن در دهه ی چهل مورد توجه قرار گرفت و در باب موضوع های کلان، به ویژه کیفی و ذهنی، بسیار کاربرد دارد. برای مثال، می توان با استفاده از آن، برای سنجش آرای متخصصان ایرانی، هم در حوزه ی آکادمیک و هم اجرائی، پرسش های زیر را طرح کرد:
"بزرگترین تنگناها و مسائل ارزشی مانع ارتقای زنان ایرانی در برهه ی کنونی تاریخ چیست؟" یا "بزرگ ترین موانع یا تنگناهای هنجاری مانع برابری عملی زن و مرد کدام است؟" یا "بیش ترین جرائم زنان ایرانی کدام است؟ وعلل و عوامل آن چیست؟".
همان طور که دیده می شود، این ابزار پژوهش برای تحقق چندین هدف کاربرد دارد:
1- شناخت نظرات و عقاید کارشناسان (در حد وصفی یا علی).
2- ایجاد زمینه های لازم برای هم آهنگی و قرابت اندیشه ها.
3- تولید اندیشه برای اجرا در واقعیت.
با آن چه آمد، ملاحظه می شود که چند مرحله در اجرای این روش وجود دارد:
آ - گزینش سرآمدان
ب - پرسش نخستین
پ - پردازش پاسخ ها به روش تحلیل محتوا.
ت - بازگشت به اعضای نسل
بدین سان، در چند مرحله، می توان به نزدیک سازی اندیشه ها دست یافت و راه اجرایی آن را فراهم آورد.
چند اصل اساسی در پژوهش دلفائی بدین قرار است:
- اصل غنا و تقویت
- اصل مشاع بودن
خلاصه ماشینی:
"سرانجام،اهداف اساسی پژوهش به روش دلفای را میتوان چنین دانست: 1-اجتناب از پرسشنامهزدگی اگر قرار شود برای هر تحقیق آن هم دربارهی مسائل بسیار پیچیده و ذهنی از پرسشنامه،آن هم بدون رعایت همهی شرایط آن استفاده شود،باید {P(1).
-در جلسات حضوری امکان استفاده از گسترهی زمانی نیست؛منظور این است که در دلفای متعارف،افراد نظر اولیهی خود را بی هیچ سویافتی مطرح میکنند و سپس،تا دور دیگر،بدان میاندیشند،از منابع مختلف استفاده میکنند،با دیگران مشورت مینمایند و در نهایت،اندیشهی گروه مطالعه را نیز در مییابند.
پیشبینیهای کمی،زمانی میتواند مورد استفاده قرار گیرد که اطلاعاتی مستند و مستدل دربارهی گذشته،به صورت عدد و رقم،و یا به عبارتی، داده،با امکان نشان دادن آن وجود داشته باشد،و این فرض اساسی نیز موجود باشد که آینده دقیقا امتداد و ادامهی گذشته و حال است.
{P(1) ytilibarednoP-inU P} {P(2) ytilibarednoP-itluM P} مثال فرضی تحقیقی دربارهی مهمترین آسیبهای اجتماعی جامعهی ایران امروز مورد توجه است و قرار است این تحقیق با دلفای انجام شود.
از این مراحل،مهمترین آسیبهای اجتماعی در ایران امروز،نه تنها با در نظر گرفتن تعداد پاسخگویان به دست میآید،بلکه وزن دوم ارئه شده برای هر یک از آسیبها نیز با توجه به اولویتبدی متخصصان به دست میآید.
کاربرد دلفای در پژوهشهای مسائل زنان در ایران هرچند در زمینهی زنان و خانواده،تاکنون در ایران این ابزار پژوهشی پیاده نشده است،اما به نظر میرسد که جا دارد در راه شناخت مسائل زنان و خانواده در ایران بسیار مورد استفاده قرار گیرد."