چکیده:
یکی از مهمترین سازوارههای نظام آموزش و پرورش برنامهریزی درسی، و دستآورد
آن کتابهای درسی است.هدف از این پژوهش آگاهی از باورهای فراهمآوران کتابهای درسی
دربارهی تفاوتهای دختران پسران در زمینهی شناختی است.روش این پژوهش کیفی و
جامعهی آماری آن مدیران، کارشناسان، و اعضای کارگروههای کارشناسی در همهی
دفترهای فراهمآوری کتابهای درسی، و صاحبنظران آشنا به فرآیند برنامهریزی درسی و
پژوهشهای جنسیتی است.از این میان، 55 نفر از مدیران، کارشناسان، و اعضای
کارگروههای کارشناسی، و 22 نفر صاحبنظران آشنا به برنامهریزی درسی و پژوهشهای
جنسیتی، به شیوهی هدفمند گزیده شدند.دادههای مورد نیاز از این گروه، با پرسمان
نیمهساختاری، پرسشنامهی پاسخباز، و یادداشتهای میدانی گرآوری، و به روش
استقرایی تجزیه و تحلیل شد.یافتهها نشان داد که فراهمآوردن کتابهای درسی به تفاوت جنسیتی ذاتی در
زمنیهی شناختی اعتقاد نداشتند و یادآور شدند که هرگونه تفاوت دختران و پسران در
زمینهی شناختی فرهنگی است و ریشه در چشمداشتهای متفاوت جامعه، خانواده، گروه
همسالان، و روشهای پرورشی والدین دارد.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) یافتههای پژوهش بررسی پیوستهی دادههای بهدست آمده از پرسمان، پرسشنامه، و یادداشتهای میدانی نشان میدهد که فراهمآوران کتابهای درسی، بر پایهی نگرششان به تفاوتهای دختران و پسران در زمینهی شناختی و بایستهگی بازتاب آن در کتابهای درسی، در دو دسته جای میگیرند:حساس به جنسیت 1 ، و نیمهحساس به جنسیت 2 .
جدول 2-باورهای برنامهریزان حساس به جنسیت در زمینهی توانمندی شناختی دختران و پسران و بایستهگی بازتاب آن در کتابهای درسی همچنان که دیده میشود این دسته از برنامهریزان به تفاوت نداشتن دختران و پسران در زمینهی شناختی باور دارند و چنین باوری را بر پایهی بررسیهایی مانند آزمونهای هوش میدانند که نشان داده است تفاوت نمرهی هوش دختران و پسران معنادار نیست.
جدول 4-باورهای برنامهریزان حساس به جنسیت در زمینهی توانمندی شناختی دختران و پسران و بایستهگی بازتاب آن در کتابهای درسی همچنان که دیده میشود این دسته از برنامهریزان در زمینهی ویژهگیهای شناختی دختران و پسران، آنها را در زمینههای علمی و فنی و زبانی متفاوت میدانند و در دیگر زمینهها تفاوتی میان آنها نمیبینند.
از آنجای که کتابهای درسی نقشی مهم و سرنوشتساز در ساخت نگرشهای دختران و پسران به تواناییهاشان دارد، به برنامهریزان درسی یا فراهمآوران کتابهای درسی پیشنهاد میشود که برای بهکارگیری بهینهی توانمندیهای اندیشهگی فراگیران خود در ابعاد گوناگون، توسعه، مانند توسعهی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی، و همچنین پدیدآوری باوری خوشآیند در دختران و پسران دربارهی تواناییهای خود، و از میان برداشتن الگوهای جنسیتی، مانند مردانه بودن ریاضی و کارهای فنی، و زنانه بودن رشتههای ادبی و انسانی(که تأثیری ویرانگر بر تواناییهای دختران و پسران دارد)، کتابهای درسی را با نگرش نبودن تفاوت جنسیتی در زمینهی شناختی فراهم آورند و چهرههای توانمند زنان و مردان را در زمینهی شناختی در آنها بازتاب دهند."