چکیده:
همزمان با پیدا شدن دست نویس های مانوی از واحه تورفان چین، کشف رمز و خوانش آن ها آغاز شد و پس از گذشت یک قرن،این تلاش بی وقفه ادامه دارد.اما پرداختن به بعد هنری این دست نویس های ارزشمند اهمیت ویژه ای دارد؛زیرا هنر مانوی در فرهنگ ایران نیرویی پویا و زنده بوده و این پویایی از آنجا نشات می گیرد که در این هنر،ایمان مذهبی عمیقی نهفته است.از سویی دیگر،مانویت ارتباط نزدیکی با سایر فرهنگ ها پیدا کرده بود و همین تاثیر پایا،اهمیت خاصی به هنرهای مانوی در تاریخ هنر ایران بخشید.در مقاله حاضر یکی از نگاره های جدید و منتشر نشده مانوی مورد بررسی قرار گرفته است.این نگاره یکی از قطعات مانوی متعلق به مجموعه متون تورفان در برلین است.نگارنده تلاش کرده است تا ضمن معرفی این قطعه جدید،اسلوب نگارگری به کار رفته در آن را تحلیل کند و آن را با دیگر نگاره های مانوی که سالمتر مانده اند،مورد مقایسه قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"نگارنده تلاش کرده است تا ضمن معرفی این قطعۀ جدید،اسلوب نگارگری به کار رفته در آن را تحلیل کند و آن را با دیگر نگارههای مانوی که سالمتر ماندهاند،مورد مقایسه قرار دهد.
یکی از ویژگیهای هنر مانوی این است که در عین آنکه نگهدار یک سنت بود،ویژگیهای بومی را نیز میپذیرفت.
-واژۀ بین النهرین را میتوان به کار برد؛زیرا مانی(276-216)در میانۀ قرن سوم میلادی در بین النهرین فعال بوده و همانطور که منابع مستند تائید می- کنند،او خود یک کتاب نگارگری داشته و این ثابت میکند که او حتما با یک اسلوب نقاشی که در فرهنگ او معروف و شناخته شده بود،آشنایی داشته است و این شیوۀ به کار رفته در کتاب نگارگری او در طول دوران هنر مانوی متاخرتر نیز تاثیر گذاشته است.
انتخاب واژۀ چینی در سبک نگارگری آسیای شرقی ازاینرو است که برای ریشههای دو گروه دیگر از هنر مانوی اویغور با ارتباطات سبکشناسی هنر تصویری چینی سلسلههای تانگ و سونگ پیوند دارد.
2-شرح قطعه نگارۀ مورد بحث در این مقاله،قطعۀ134 III M از مجموعۀ متون مانوی تورفان است.
این قطعه در ناحیهای نامشخص از منطقه باستانی خوچو در واحۀ نورفان کشف شده است بقایای هنر مانوی مکشوف از واحۀ تورفان به دورۀ پرزرق و برق سلسلۀ اویغوری برمی- گردد.
علاوه بر چنین ویژگیهای مشترک نقش زرفامی در قسمت جلوی کلاه قرمز به چشم میخورد که تزیینات سیاه کمرنگ آن بیانگر سبک و جزییاتی است که در دیگر طرحهای قطعات نگارگری مانوی،مثل قطعۀ 23 M دیده شده است."