چکیده:
پیمودن مسافت )قطع المسافه( از جمله قیودی است که در تحقق سفر شرعی و به تبع آن
تقصیر نمازهای چهار رکعتی و افطار روزه، مدخلیت دارد. پیمودن هشت فرسخ برای تحقق
مسافت، گر چه به عنوان قول مشهور بین فقها مطرح است؛ با توجه به روایات باب، به
ملاک های دیگری برای تحقق مسافت شرعی می توان دست یافت.
در این تحقیق، به تبیین و تحلیل ادله ملاک های مختلف در زمینه مسافت شرعی می
پردازیم، تا بدین وسیله، با اشراف بر ادله مختلف، امکان انتخاب یک دلیل به عنوان
دلیل اقوی از میان ادله مختلف فراهم شود.
خلاصه ماشینی:
"با استناد به این روایت می توان گفت که آن چه به عنوان ملاک تحقق مسافت بیان شده، مقدار مسافتی است که مطلق مراکب )چه تند رو و چه کند رو( در طول یک روز طی می کنند و تقدیر به هشت فرسخ که در بعضی روایات بیان شده است، علامت و أماره بر تحقق مسیرة یوم می باشد.
در روایت ابن حجاج می خوانیم: عن عبدالرحمن بن الحجاج عن ابی عبدالله قال: "قلت له: کم أدنی ما یقصر فیه الصلاة؟ قال: جرت السنه ببیاض یوم فقلت له: إن بیاض یوم یختلف یسیر الرجل خمسه عشر فرسخا فی یوم و یسیر الآخر أربعه فراسخ و خمسه فراسخ فی یوم فقال: انه لیس الی ذلک ینظر أما رأیت سیر هذه الاثقال )الامیال( بین مکه و المدینه ثم أو مأبیده أربعه و عشرین میلا یکون ثمانیه فراسخ" )همان، ص 491).
تحلیل و بررسی ملاک های مطابق با نظرات اهل سنت روایاتی که ملاک هایی غیر از هشت فرسخ و مسیرة یوم را بیان می دارند، از چند جهت قابل تأمل میباشند: 1- این روایات با روایات متظافره و کثیره ای که هشت فرسخ را به عنوان ملاک تحقق مسافت شرعی معرفی نموده اند، در تعارضند و مسلما این روایات به دلیل شذوذ و نادر بودنشان توان معارضه با روایات صحیحه و کثیره مذکور را ندارند؛ لذا قابل اعتنا نمی باشند.
با توجه به اقوال اهل سنت در می یابیم که ملاک هایی مانند 16 فرسخ مسیرة یوم و لیله با مرکب معمولی مسیرة ثلاثه ایام 24 فرسخ (3 برید( یا مسیرة یومین به عنوان ملاک تحقق مسافت شرعی نزد آنها معتبر بوده است؛ لذا روایات امامیه که مطابق با این اقوال باشد، حمل برتقیه می شود."