خلاصه ماشینی:
"یاد کردیم که عالمان و فاضلان و مطلعان و آگاهان بسیاری-به سائقههای معارفی دینی و تربیتهای خالص اعتقادی-دارای مذاق تفکیک بودهاند و هستند(هم در سدههای پیشین و هم در سدهء چهاردهم تا هم اکنون،و در همهء جاها و حوزهها،اگرچه خود به این نام و عنوان توجهی نداشته یا بدان خوانده نشده باشند)،لیکن سید موسی زرآبادی و میرزا مهدی اصفهانی و شیخ مجتبی قزوینی خراسانی را بدین امر تعلقی ویژه است.
ایشان درس فلسفه را -تمام و کمال-میگوید و ادامه میدهد،و هر 15 تا 20 روز یکبار،هنگامی که فصول و مطالبی تمام میشود، و حق مطلب از نظر تدریس علمی ادا میگردد،و میخواهند وارد مطلب دیگر و فصل دیگری بشوند، هر جا مطلب اشکالی داشته باشد،یادآوری میکنند، که این مبانی و مطالب و دلایل-طبق بحثهایی مستند که عرضه کردهایم-ناتمام است.
و چنانکه شاگردان و مأنوسان با وی یاد میکنند،با افاضل عصر-مانند مرحوم آیة الله سید ابو الحسن رفیعی قزوینی-دربارهء این مسائل مباحثاتی داشته و از جمله،موضوع«اصالة الوجود»و «جسمانیة الحدوث»بودن نفس انسانی را بسختی مورد نقد علمی و فلسفی قرار میداده است."