چکیده:
It is no available an exat information of the Gilaki Dialect. The most Gilaki’s works have been written in the Mashrute era to present. The zeidi’s scientists have written Quran interpretations in Gilaki and Tabari languages in third and fourth of Hejra centuries . These interpretations was common in prose at Dailami era. The most ancient Gilaki poets were at Alebuye age. A poet named Divarehvarz who has lived in the Majdoldouleh Deilami era. Pirsharafsha, Dulaee, Qasemanvar are the poets who have composed poems in Gilaki dialects. Pir Sharafsha dolaee lived in 8th century of Hejrah in Gilan. His poetry includes 769 couplets in Gilaki dialect. There is no information on his life. His Divan was edited 3 times. His poems is mixed with gnostic concepts and words and lyric. The advenyure of Pirsharafsha love to Khori – the Amireh Sasangakeri’s sister is famous among people. In this article, the summary of the literature of Gilaki background is presented the poet’s biography is introduced. In othrer section the cncepts and the poet’s thoughts in 30 categories are stated.
خلاصه ماشینی:
"(مشکوهالدینی،1381: 200) در گویش دهستان نیسیان این حرف به طور کامل محذوف است و به کار نمیرود 1 در صورتی که در دهستانهای دیگر این منطقه که مسافت بسیار اندکی با دهستان مذکور دارند (مانند دهستان مارچوبه 2 ) به کسر همزه تلفظ میشود و کاربرد آن مانند فارسی معیار است.
در زمان: گاهی در ابتدای غایت زمانی بدون هیچ جانشینی حرف «از» حذف میگردد؛ مانند: از پارسال تا کنون porsāl tā kono - البته در میان کسانی که در شهرها ساکن گردیده اند کاربرد این حرف و نیز سایر حروف تا حدود زیادی تحت تأثیر زبان فارسی معیار قرار گرفته و حرف «از» در بعضی عبارات به کار گرفته می شود.
در گویش مذکور نیز تنها واژهی معادل «با» که «xo» است چنین کاربردی دارد؛ مانند: از پارچه لباس میدوزند xo pārča lobās rosse keren 5) تغییر در ساختار عبارت: - در زبان فارسی گاهی «از» به معنی «دربارهی» به کار میرود؛ مانند: از کسی حرف زدن، از چیزی یا کسی تعریف کردن.
(نک: مشکوهالدینی،1381: 203 و همایون فرخ، 1364: 70) «به» در گویش مورد نظر مانند «از» کاملا محذوف نیست ولی در مقایسه با زبان فارسی معیار کمتر به کار میرود و در بسیاری از موارد حذف میشود.
این کاربرد تنها برای مفعول بواسطه به کار میرود و زمانی که این مفعول، ضمیر متصل و فعل جمله، امر یا گذشته باشد: بهش بگو peš vā یا pešā بهش گفتم pešem vot بهت گفتم petem vot 2) حذف «به» بدون جانشین: - برای مفعول بواسطه اگر مفعول غیر از ضمیر متصل باشد: به علی بگو alē bovā به من بده mo te 3) استفاده از حرف de پیش از کلمه به جای از: این کاربرد برای بعضی از افعال به کار میرود؛ افعالی مانند به زمین خوردن، به کسی زدن، به کسی یا چیزی برخورد کردن و..."