خلاصه ماشینی:
"آخر مگر نه اینست که به گفته فیلسوفان تاریخ«همه تاریخ، تاریخ معاصر است»؟و مگر همیشه مورخان از سکوی معارف عصر خویش، در اعصار دیگر نمینگرند و بر حسب سوالها و تئوریهای خود، ادوار تاریخی پیشین را بازسازی نمیکنند؟و اگر میبینیم علم تاریخ، طی قرنها در میان مسلمین دچار رکود بود و هر کس تکرار و تقلید سخنان دیگری را پیشه کرده بود، آیا دلیلش آن نیست که رشد علوم تئوریک متوقف مانده بود و مورخ، منظر تازهیی نمییافت تا از آن در تاریخ نظر کند و مواد جدید گرد آورد و هندسه نوینی برای علم تاریخ بنا نهد؟بلی ارزشهای هر عصر را باید در جای خود نهاد و نباید با ارزشها و رسوم امروزین، در حق گذشتگان داوری کرد، و فی المثل انواع نظریات سیاسی را که امروزه در باب اداره کشور پدید آمده، نباید دست مایه ملامت پیشینیان کرد که چرا در برابر سلطنت بر نمیشوریدند و حکومت دیگری را بنا نمینهادند."