خلاصه ماشینی:
"بحران دیپلماسی ایران و پیامدهای آن نگاهی به چگونگی و نارساییهای سیاست خارجی در سطح منطقه و جهان بخش دوازدهم نوشته:دکتر پرویز ورجاوند افغانستان از حماسه تا فاجعه شکلگیری و پیدایش حزبها و نیروهای جهادی اتحادها،ائتلافها-جدائیها و دشمنیها سخن درباره چگونگی شکلگیری حزبها و سازمانهای سیاسی از یکسو و گروههای مسلح جهادی نهضت مقاومت یا«سنگرداران»از سوی دیگر در افغانستان در پی کودتای کمونیستها و سپس اشغال نظامی افغانستان بوسیله شوروی خود کتابی مستقل را میطلبد که پرداختن بدان از حوصله این مجموعه بیرون است.
اتحاد هفتگانه در پاکستان:لطمههایی که سازمانهای سیاسی و نیروهای جهادی بر اثر نبود پیوند استوار میانشان در طول سالهای مبارزه دیدند،سبب گردید که چند بار در جهت وحدت گام بردارند،ولی چنان که اشاره شد هر بار تشکل جدیدی ایجاد گشت،در زمانی کوتاه از هم پاشید و تنها ثمر آن بر جا ماندن یک نام و سازمان جدید افزون بر گروههای قبلی بود.
همین اندازه میتوان گفت که اصل سیاست تکیه بر جنبههای مذهبی و سرمایهگذاری روی برخی گروههای شیعه و رودررو ساختن آنها با یکدیگر از یک سو و حمایت از یک اقلیت در برابر اکثریت فارس زبانان غیر شیعهء افغانستان و درگیریهای دردناک میان شادروان مزاری و استاد ربانی و بسیاری موارد دیگر،همه و همه لطمههای شدیدی بوده که بر همبستگی اکثریت مردم افغانستان با ایران وارد آمده است.
به قولی،شاه مسعود نیز که نسبت به دیگران از اعتبار و نفوذ بیشتری برخوردار بوده و میکوشیده نیروهای زیر فرمان خود را به نیروی مقاومت ملی در بر گیرندهء همهء اقوام باشندهء افغانستان تبدیل کند، چنان که باید در این راه توفیق نیافته است."