چکیده:
مقاله ی حاضر به نظریه های مرتبط با بدن برزخی می پردازد، ابتدا آراء مربوطه را درپنج طبقه به عنوان پنج نظریه دسته بندی کرده که عبارتند از: 1ـ نظریه ی بدن دنیوی 2ـ نظریه ی بدن مثالی 3ـ نظریه ی ثنویت بدن برزخی 4ـ نظریه ی تجسد روح 5ـ انکار بدن برزخی. آن گاه به تحلیل و بررسی ونقد هریک پرداخته است. در انتها به نظریه ی مستفاد از روایات اسلامی پرداخته و با تقسیم بندی روایات ناظر برچگونگی بدن برزخی به چهار دسته، به این مساله پرداخته است که چگونه می توان بین روایات یاد شده جمع بندی کرد و مدلول نهایی آن ها چیست؟ در انتها نظریه ی بدن مثالی منفصل زمانی، به عنوان نظر مورد قبول عقل و نقل و مختار مقاله پذیرفته شده است.
خلاصه ماشینی:
"اکنون ارائه نظریهها: نظریههای بدن برزخی از بررسی اقوال اندیشمندان اعم از متکلمین یا فلاسفه-در حد تتبع ما- پنج نظریه قابل شناسایی است: 1-نظریهی بدن دنیوی 2-نظریهی بدن مثالی 3-نظریهی ثنویت بدن برزخی 4-نظریهی تجسد روح 5-انکار بدن برزخی اگر چه دستکم برخی از این نظریهها مستقیما تحت تأثیر مفاد روایات مطرح شدهاند؛و ما در ذیل آنها به منشاء روائیشان اشاره خواهیم کرد،اما ما نظریهی مستفاد از روایات را بهعنوان نظری دیگر پس از ارائه و بررسی روایات مطرح خواهیم کرد، و خواهیم دید که هیچیک از نظریههای بالا را به نحو مطلق تأیید نمیکنند.
(لاهیجی،650) ملاحظهی اول:لازم به ذکر است که این نظریه علاوه بر اینکه در باب امواتی که به هر دلیلی بدنشان زمان مرگ متلاشی میشود تبیینی ندارد،در باب سایر اموات نیز مستلزم آن است که حیات برزخی و ثواب و عقاب آن به زمانی کوتاه پس از مرگ منحصر شود؛چرا که عین بدن دنیوی به سرعت در معرض فساد خواهد بود و هرگز نمیتوان به بقای عین آن حکم کرد.
وی برآنست که:«اگر از روی انصاف و بدون اعمال مبنا به احادیث توجه شود معلوم خواهد شد که احادیث چنین مبنایی را قبول ندارند»(نقابی میانجی،366 و372) 3-نظریهی ثنویت بدن برزخی حکیم ملا نعیما عرفی طالقانی از حکمای قرن یازدهم،صاحب اثر عمیق و گستردهی منهج الرشاد فی معرفة المعاد،(سه جلد بالغ بر 1000 صفحه)در کنار پذیرش نظریهی بدن مثالی در عالم برزخ،تعلق نفس به اجزاء اصلیهی بدن دنیوی را نیز لازم شمرده است."