خلاصه ماشینی:
"بارها شاهد بودم که ایشان مقالاتی را که برخی از بزرگان و ارباب قلم نوشته بودند،به دلیل ایراداتی که بر آنها وارد بوده کنار میگذاشتند و حتی پس از اصلاح هم اگر خطای دیگری در آن مشاهده میکردند،برای بار دوم و سوم آن را رد میکردند، و حتی گاهی از نویسنده میخواستند کار را دوباره از نو آغاز کند،این را هم عرض کنم که هر وقت ما اصل مطلب را میدیدیم،متوجه میشدیم که حق به جانب ایشان است،البته این موضوع به دلیل ضعف آگاهی نویسنده نبود،اشکال اینجا بود که آنها خیال میکردند این دایرة المعارف در حد شاگردان دبیرستانی است و لذا به همان مقدار اطلاعات بسنده میکردند و دقت کافی هم در نوشتن آن به کار نمیبردند،اما مرحوم مصاحب خلاف این عقیده را داشتند و فرضا در مورد مسائل تاریخی معتقد بودند که باید تمام سنوات به طور دقیق ذکر شود، نامها بدقت نوشته شود،و خلاصه هیچگونه تسامحی را نمیپذیرفتند و با سختگیری بسیار عمل میکردند.
برای مثال،هنگامی که مرحوم مصاحب کتاب جبر و مقابله خیام را نوشتند-یعنی سال 7131-هیچ منبعی در زمینهء تاریخ ریاضیات دوران اسلامی نداشتیم،و کلا اگر از کسانی که در مدارس جدید درس میخواندند سؤالی در این مورد پرسیده میشد هیچ پاسخی نداشتند،یا فرضا اگر از آنها که در حوزهها به تحصیل مشغول بودند پرسیده میشد که یک کتاب مهم تاریخ ریاضیات اسلامی را نام ببرند به احتمال بسیار زیاد خلاصة الحساب مرحوم شیخ بهایی را نام میبردند،یا از هر کسی میپرسیدید خیام که بوده،میگفت شاعر یا در نهایت ممکن بود بعضیها بگویند حکیم بوده،یعنی بیشتر از این اطلاعی نداشتند و نمیدانستند که ریاضیدان هم بوده است و چه خدماتی در زمینهء ریاضیات انجام داده."