چکیده:
خدای سرمدی، فیاض مطلق و دارای رحمت بیکران است. همه موجودات هستی به فراخور ظرفیت خود، از این رحمت بهرهمندند. خداوند متعال بدون درخواست بندگان، از فضل و کرم خویش بر بندگان خویش بیمنت میبخشد. با وجود این، انسانها نعمتهای الهی را کفران میکنند و راه عصیان پیش میگیرند. در مقابل، حلم الهی بر عیوب ما پرده افکنده، مانع از رسوا شدن ما میشود. از اینرو، در آموزههای دینی سفارش مؤکد بر استغفار به درگاه الهی شده است. هرکس به حسب معرفت و مرتبه کمال خویش حتی حضرات معصومان علیهمالسلام در پیشگاه الهی قصور و تقصیر دارند و استغفار میکنند: بندگان عادی از ارتکاب عصیان و گناه و حضرات معصومان علیهمالسلام هرچند هرگز مرتکب گناه صغیره و یا کبیره و حتی ترک اولی نمیشوند، اما استغفار آنان به دلیل اشتغالات به امور دنیوی و لوازم آن و توجه به غیرخداست که گریزی هم از اینگونه امور نیست. این نوشتار به تفصیل در باب توبه و شفاعت مطالب نغزی را مطرح کرده است.
خلاصه ماشینی:
"در این مناجات نیز حضرت سجاد علیهالسلام پس از توجه یافتن به کوتاهی در امر بندگی خدا و ترس از عقاب الهی، به رحمت بیکران الهی نظر میافکند و آنگاه با حالت انبساط ناشی از درک لطف، محبت و نوازش الهی مناجات خویش با معبود را پی میگیرد و میفرماید: «الهی، استشفعت بک الیک، واستجرت بک منک، اتیتک طامعا فی احسانک، راغبا فی امتنانک، مستسقیا وابل طولک، مستمطرا غمام فضلک، طالبا مرضاتک، قاصدا جنابک، واردا شریعة رفدک، ملتمسا سنی الخیرات من عندک، وافدا الی حضرة جمالک، مریدا وجهک، طارقا بابک، مستکینا لعظمتک وجلالک، فافعل بی ما انت اهله من المغفرة والرحمة، ولا تفعل بی ما انا اهله من العذاب والنقمة، برحمتک یا ارحم الراحمین»؛ خدایا، من تو را نزد خودت شفیع قرار دادهام و از قهر تو به تو پناه میآورم.
بلکه حقیقت شفاعت این است که خداوند به جهت شدت محبت و رحمتش در حق بندگان، برای کسانی که در گناه و معصیت غوطهور گشتهاند و به جهت پلیدی و زشتی رفتار خود، یا زمینه ارتباط با خدا را ندارند و یا خجالت میکشند به درگاه خدا متوسل شوند، کسانی را که در درگاه او مقرب و عزیزند واسطه قرار داده که دیگران با توسل به آنها به حوایج خویش دست یابند و مورد آمرزش قرار گیرند."