چکیده:
طرح مساله: این مقاله میکوشد جهتگیری مطالب اعتیادمحور چهار روزنامه کشور (کیهان، اطلاعات، اعتماد و اعتماد ملی) را نسبت به اعتیاد مورد بررسی قرار دهد و سهم هر یک از متغیرهای مستقل را در مورد این جهتگیری شناسایی و تعیین کند. روش: تحقیق حاضر بر مبنای روش تحلیل محتوا به بررسی جهتگیری اخبار و مطالب چهار روزنامه مذکور از 5 تیر 1385 تا 5 تیر 1386 پرداخته است. از تکنیک آمار استنباطی و آزمون کای اسکوئر برای سنجش رابطه بین متغیرها استفاده شده است. یافتهها: مطابق یافتهها، بین متغیرهای مستقل (نوع مطلب، خبرسازان، نوع ماده مخدر در تیتر و لید، نوع ماده مخدر غیرمجاز در تیتر و لید) و متغیر وابسته (جهتگیری مطلب نسبت به اعتیاد) تفاوت معنیداری مشاهده میشود نتایج: برای تغییر در روشهای حل معضل اعتیاد، مطبوعات، یکی از مکانیسمهای مهم هستند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که مطبوعات، تولیدکننده و اشاعهدهنده جهتگیری هستند که سالهاست در جامعه، سیاستها و قوانین ما ریشه دواندهاند. تقویت ارتباط مطبوعات با کارشناسان و متخصصان حوزههای پژوهشی، بهداشتی و نهادهای غیردولتی برای تصحیح این جهتگیری ضروری است.
خلاصه ماشینی:
"حال باید دید در مطبوعات،یعنی قدیمیترین رسانۀ کشوری که از دیرباز،نگرشیمجرمانه نسبت به اعتیاد در جامعه و قوانین آن مشاهده میشود،چه جهتگیری نسبت بهاین معضل انعکاس یافته است؟سؤال اصلی تحقیق این است که آیا جهتگیری مطالبمطبوعات مورد بررسی نسبت به اعتیاد،برحسب هریک از متغیرهای نوع مطلب،نوعمواد مخدر و نوع خبرسازان تغییر میکند؟همچنین کمبود مباحث نظری و پژوهشهاییکه راهنمای مطبوعات در گزارشگری مطالب مربوط به اعتیاد و مواد مخدرند و آنها رادر مبارزه با معضل اعتیاد و پیشگیری از گسترش آن یاری میدهند،محقق را برآن داشتهتا به رفع فقر نظری در حوزۀ مذکور همت گمارد.
لذا باتوجه به چارچوب نظری و دیدگاه دروازهبانی،عوامل برونسازمانی(نوع خبرسازان،نظارتها و محدودیتهای قانونی،نفوذ اشخاص حقیقی و حقوقی،نوع رویدادها،ایدئولوژی حاکم)و عوامل درونسازمانی(باورها و نظرات شخصی خبرنگاران نسبت بهاعتیاد)موجب عبور بیشتر جهتگیری مجرمانه از دروازههای خبری شدهاند و از سویدیگر،بیانگر ضعف حوزههای بهداشتی و درمانمدار دولتی و غیردولتی در رویدادسازی وجلب توجه مطبوعات و نیز ضعف مطبوعات در مراجعه به آنها به منظور کسب اطلاعاتاست،زیرا طبق یافتهها،حوزههای درمانی کشور نظیر وزارت بهداشت و نهادهای وابستهبا آن مانند بهزیستی،بیش از هر خبرساز دیگری از ترویج جهتگیری بیماری نسبت بهاعتیاد سهم داشتهاند.
با توجه به چارچوب نظری یعنی دیدگاه دروازهبانی،این امر ریشهدر عوامل برونسازمانی،یعنی از نگاه متفاوت جامعه و قانون نسبت به مواد افیونی و موادروانگردان ناشی میشود زیرا اولا سالهای بسیاری است که جامعه ما با مواد افیونیآشناست و استفاده از آنها را ناپسند میداند و ثانیا در قانون نیز اعتیاد به این نوع مواد،جرم شناخته شده است."