چکیده:
زندگی در دهکدهی جهانی با سرعت روزافزون ارتباطات و وابستگی کشورها به هم به اشکال مختلف موجب مواجه شدن انسانها با مشکلات عدیدهای میشود که سازمانها و نهادهای موجود از عهدهی حل آنها برنخواهندآمد. سازمانهای جامعه مدنی (CSOs) 1در دو دههی اخیر نقش بسیار ارزندهای در نظام حکومتی و حل مشکلات اجتماعی پیدا کردهاند.این سازمانها برای حفظ نقش و مشروعیت خود در جامعه،با تقویت مسئولیت اجتماعی و جلوگیری از کجرویهای موجود در جامعه کوشیدهاند پاسخگوی ذینفعان خود باشند.حال باید دید اصولا پاسخگوئی چیست؟پاسخگوئی به چه کسانی؟چگونه؟صورت میپذیرد.این پرسشها در سازمانهای غیردولتی از اهمیت برخوردار بوده و اندیشمندان و پژوهشگران در پی یافتن پاسخهای آنها هستند.این مقاله مقدمهایست برای یافتن جوانهائی جهت چالشهائی که سازمانهای غیردولتی با آن مواجه هستند.
خلاصه ماشینی:
"هستیم،که بدون تردید سؤالهایی در اذهان عموم مطرح میسازد مانند اینکه چقدر این سازمانها مشروعیت دارند؟چقدر قابل اعتماد هستند؟به چه کسانی پاسخگو هستند؟برای چه منظوری؟و چگونه؟ سازمانهای غیردولتی(ملی و بین المللی)زمانی قابلیت پاسخگویی دارند که جوابگوی رسالتها و نقشهایی باشند که به ذینفعان خود وعده دادهاند .
سازمانهای غیردولتی چگونه میتوانند پاسخگوی ذینفعان خود باشند؟ چشماندازهای پاسخگوئی و مشروعیت سازمانهای غیردولتی از دیدگاههای مختلف متفاوت است (Brown 2004) ،در سطح اجتماعی،پاسخگوئی برای برخی از بازیگران ممکن است،به عنوان توافق جمعی بر سیاستهای واضح عمومی، قانونگذاری،ارزشها و هنجارها باشد.
در کانادا کتابهای متعددی در ارتباط با پاسخگوئی با دید منفی در بخش داوطلبانه (Walter Stewart 1996) و دید مثبت مانند هیأت پاسخگوئی و زمامداری در بخش داوطلبانه(1996)نگارش یافته است،که هر دو برای ارزیابی بهتر نقشهای سازمانهای غیردولتی به یک نتیجه رسیدهاند،و نشان دادهاند که سازمانهای دیده بانی3برای ارائه اطلاعات به اعانهدهندگان در مورد غیر کارآمد بودن برخی از سازمانها روزبهروز افزایش مییابند و این امر از هدر رفتن منابع و کمکها جلوگیری میکند4.
طی دههی گذشته،دانشمندان و پژوهشگران کانادائی،پژوهشهای متعددی در مورد ابزارهای ارزیابی و پاسخگوئی انجام دادهاند(موری و کات 2001)(یوزو وهال 1999)که در اینجا به ارائه نمونههائی از یافتههای آنها میپردازیم:1-رویکرد شیوه یکپارچه یونایتدوی1 این سیستم ارزیابی بطور خاص برای تعیین و ارزیابی نتایج برنامه جهت پاسخگوئی برای سازمان غیردولتی یونایتدوی2طراحی شده است.
در حقیقت در سازمانهای غیردولتی داوطلبانه رسالت سازمان جایگزین منفعت مادی سازمان میشود و دریافتکنندگان خدمت به جای مشتری مطرح میشوند (Niven 2003) 3-ساختار گزارشدهی فعالیتها1 در این ساختار 12 مورد در نظر گرفته شده است؛ 1-روش مدیریتـ 2-مرتبط بودن(چقدر برنامهها و عملیات سازمان با مشکلات و شرایط سازمان مرتبط میباشد."