چکیده:
اوقات فراغت فعالیتی است که اعضای جامعه فارغ از اجبارهای محیط کار و الزامات زندگی، از طریق آن استعدادهای خود را توسعه بخشیده و شخصیت خود را گسترش می دهند. چگونگی گذران اوقات فراغت بازتابی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه است که استفاده مطلوب از این اوقات می تواند تاثیر قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد جامعه داشته باشد. پژوهش حاضر به قصد بررسی عوامل اجتماعی موثر بر اوقات فراغت افراد 64- 15 ساله شهرستان جویبار صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش پیمایش بر روی 510 نفر از اعضای جامعه مورد نظر- که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند- اطلاعات لازم جمع آوری گردید. متغیرهای مستقل که ارتباط آنها با میزان اوقات فراغت (فعال و غیرفعال) سنجیده شده است عبارتند از: پایگاه اجتماعی- اقتصادی (میزان درآمد، تحصیلات و شغل والدین)، وضعیت تاهل، محل زندگی، سن و جنسیت. نتایج حاکی از آن است که میانگین اوقات فراغت فعال (87/1 از 4) بیشتر از میانگین فراغت غیر فعال (4/1 از 4) است. بررسی الگوهای گذران اوقات فراغت نشان می دهد که فعالیت های فراغتی«بودن در کنار خانواده» و «تماشای تلویزیون» از مهمترین الگوهای فراغتی جامعه مورد نظر می باشند. همچنین؛ نتیجه رگرسیون خطی چند متغیره متغیرهای مستقل با اوقات فراغت نشان می دهد که از میان متغیرهای مستقل، چهار متغیر (سن، تحصیلات پاسخگو، تحصیلات پدر و مادر) دارای تاثیر معنادار بر اوقالت فراغت می باشند. مقایسه بتاها نشان می دهد متغیر سن و تحصیلات پاسخگو با ضرایب بتای (32/0- و 117/0)، به ترتیب، قوی ترین و ضعیف ترین تاثیر را بر متغیر وابسته اوقات فراغت نشان می دهد. کلیدواژگان: جامعه شناسی اوقات فراغت، اوقات فراغت فعال، اوقات فراغت غیر فعال، سبک زندگی، شهرستان جویبار
Leisure activities are those by which individuals develop their talent and personality free from work obligations or life requirements. The way we spend our leisure time is a reflection of social، economic and cultural circumstances of our society. Effective use of free time could considerably improve the quality of social and economic life of individuals.
The present study is explores the social factors affecting the use of leisure time by subjects aged of 15-64 in the city of Jouybar، Mazandaran، Iran. The study uses the survey method a total sample of 510 members was chosen based on multistage cluster sampling. The independent variables of the study whose relationships were examined with the amount of leisure time (active and passive) include: socio-economic status (income، parental education and occupation)، marital status، residency، age and gender.
The results of study demonstrated that the average active leisure time (1.87 out of 4) was more than average passive leisure time (1.4 out of 4). The examination of the leisure patterns showed that، being with the family and watching television were the most important leisure activities among the respondents. In addition ، t he results of multivariate linear regression showed that، the four independents variables of age، education، parental education had significant impact on leisure. Beta coefficients indicated that the variable of age had the strongest (-.32) and education had the weakest (.117) effect on leisure time .
خلاصه ماشینی:
"استان مازندران به عنوان یکی از قطبهای بزرگ کشور در گذران اوقات فراغت تلقی میشود و سالانه مسافران زیادی برای تفریح و گذران اوقات فراغت به این استان سفر میکنند و جویبار به عنوان یکی از شهرستانهای ساحلی این استان، از این قاعده مستثنا نیست و از آنجایی که این شهرستان به عنوان قطب کشتی کشور محسوب میگردد و همچنین نظر به اینکه نفوذ عناصر و تکنولوژیهای مدرن، مانند رسانههای دیداری و شنیداری، ماهواره و اینترنت و People-Centered Place-Centered Active Leisure Passive Leisure غیره به قلب دورافتادهترین و سنتیترین جوامع، نگرش و رفتارهای اعضای گروههای اجتماعی را تغییر داده است، لذا مناطق شهری و روستایی شهرستان جویبار به دلیل وجود همزمان عناصر مدرن و سنتی به عنوان جامعهیآماری پژوهش انتخاب شده است.
تفکر غالب این است که اوقات فراغت ساکنان شهری به دلیل امکانات زیادتری که در آن وجود دارد، بیشتر از روستاییان است، اما نتیجهی تحقیق حاضر خلاف این نظر است، چرا که در سالهای اخیر تحولاتی در زمینههای ورود صنعت، گردش روزافزون تمدن مصرف، توسعهی وسایل ارتباطی، گسترش وسایل حمل و نقل و ارتباطات و راهها، گسترش سوادآموزی، اشاعهی الگوهای تازهی فرهنگی و غیره سبب پیدایش یک رشته تحولات بنیادین در نحوهی گذران اوقات فراغت شده و مناطق شهری و روستایی را بهطور یکسان تحت تأثیر قرار داده است و عوامل ذکر شده در همانندی رفتارهای فراغتی شهر و روستا در خور توجه هستند."