خلاصه ماشینی:
"علی(ع)در سراسر زندگی پربارشبا حوادث گوناگون دست و پنجه نرمکرده است،پیش از بعثت پیامبر گرامیاسلام،در چند سال آغاز زندگی،در سالهای نخست بعثت و دوران ساختهشدن در مکه در دهسال پس از هجرت وبالا بردن کاخ امت اسلامی در مدینه،نقش علمی و سازنده علی(ع)مورد انکارهیچ کس نمیباشد،اما پس از پیامیر،علی(ع)پیوسته با پیشامدها و رخدادهاییروبرو میگردد که انتظار آنها را ندارد،و در مسیر از پیش تعیین نشده به حرکتدر نمیایند،در این موقعیت بسیار مهم وخطرناک که خواب و آرامش از چشمو وجود علی(ع)میگیرد،با زبان و ایمان،و با عمل و اقدامدر برابر پیشامدهامیایستد،به آرامش فرا میخواند،بازگشت به اخلاق پیش از اسلام را هشدارمیدهد،به یکپارچگی و ادامه دادن راهحق دعوت میکند،آموزشهای کتاب وسنت را یادآوری میکند،و به پند وارشاد و رهنمود فریاد بر میآورد.
پساز آن مرحوم،شرحها و ترجمههائی دیگراز این کتاب بزرگ به عمل آمده است کهعجز نظم نهجالبلاغه اثر منظوم آقایمحمدعلی انصاری بقیه به نثر است وهیچ یک از ترجمهها نتوانستهاند معرفاین کتاب هدایت باشند،تا اینکه اخیرااین جای خالی در ادبیات فارسی بوسیلۀاستاد دکتر سید جعفر شهیدی یعنیکسی پر شده است که استاد زبان وادبیات فارسی و عربی است و صلاحیتدست یازیدن بدین کار کارستان را دارد،و همین اقدام مهم در خور ستایش است.
گرچه این کتاب همچوندائرةالمعارفهای علمی و تخصصی جدیدبه صورت سیستماتیک و منظم و عناوینمشخص و متدیک نیست و در بسیاری ازموارد انتخاف عناوین بدون ضابطهایمشخص و شناخته شده است که حتی بادیگر فرهنگها و مجامع سنتی در فرهنگاسلامی نیز تناسبی نمیتواند داشتهباشدو فقط از قاعده الفبایی کردنعناوین پیروی شده با یان حال کتابیاست جامعالاطراف که در فن خود کمترنظیر آن را میتوان یافت."