چکیده:
تحلیل و بررسی کانون روایت و شگردهای روایی در آثار داستانی، استعدادها و قابلیت هایی را باز می نمایاند که به کشف ساختـار منسجم و دقیقی از روایت اثر منتهی می شود؛ از این رو تشخیص گوناگونی کـانون های دیـد، شکل های مختلف ارتباط راوی با کانون ساز و زاویه دید از اهمیت فراوانی برخوردار است. یکی از انواع تکنیک های روایی که می توان بر اساس آن توانمندی های داستان پرداز را در شکل دهی به ساختار و نظام روایی اثر داستانی سنجید، نظریه کانون روایت ژرار ژنت است که در آن به بررسی دو مقوله وجه و لحن روایت پرداخته می شود. سنجش کانون روایت در الهی نامه عطار به عنوان یکی از متون روایی ارزشمند که از گوناگونی و تنوعی مطلوب برخوردار است، ما را به هنر داستان پردازی عطار و غنای متون روایی کهن فارسی رهنمون می سازد. در این پژوهش که به شیوه استقرایی به بررسی گونه های مختلف کانون دید از نظر ژرار ژنت پرداخته می شود، به تغییر متناوب زاویه دید که ناشی از انتخاب کـانون های روایت متنوع، تـاثیر ساختار داستان در داستان و نیز برجستگی عنصر گفتگو در الهی نامه است، پی برده و با انواع کانون دید آشنا می شویم.
خلاصه ماشینی:
com تاریخ وصول ۹۰/۱۰/۲۶ تاریخ پذیرش ۹۱/۶/۶ مقدمه شیخ فریدالدین عطار، ساختار روایت الهی نامه را بر اساس یک داستان اصلی و جـامع (داسـتان خلیفـه و پسران ) که حکایات و تمثیل های متعددی را در درون خود گنجانده است ، طراحی کرده و در پایان هـر حکایت از سر شور و حال صوفیانة خویش ، به بیان استنتاج های عرفانی و اخلاقی با موضوع آن پرداختـه است ؛ این بخش بندی روایی ، از عوامل مؤثر در ارائة روایت الهی نامه بـا نظرگـاه هـای مختلـف بـه شـمار می رود؛ در واقع نقش راوی پیوند دادن قسمت های مختلف الهی نامـه اسـت کـه بـا انتخـاب کـانون هـای مختلف روایت به خوانندٔە خود برای درک بهتر مقاطع مختلف داستان ، جهت می دهد؛ از سـوی دیگـر، استفاده از کانون های مختلف روایت این امکان را در اختیار راوی قرار مـی دهـد کـه دربـارٔە چگـونگی حضور خویش در داستان تصمیم گیـری کنـد، حجـم اطلاعـات ارائـه شـده را تعیـین نمایـد، بـه شـرح و توضیح انگیزه های شخصیت ها بپردازد و یا به پنهان کاری آن اطلاعات دست بزنـد و در نهایـت بـا تغییـر مداوم کانون های روایت موجبات پویایی و تحرک داستان را فراهم سازد و اثر روایی خود را بـا تنـوع و لذت بخشی بیشتر ارائه کند.