چکیده:
مهمترین ابزارهای توسعه این نوع مشارکت،احزاب و تشکلهای سیاسی هستند. نویسنده معتقد است که الگوی رفتاری مطلوب در حوزه مبحث مشارکت سیاسی،واجد ویژگیهای ذیل است: 1.نگاه به عمل سیاسی و اجتماعی به مثابه یک تکلیف دینی؛ 2.انجام عمل سیاسی و اجتماعی به مثابه عبادت؛ 3.حق محوری و پرهیز از تعصب در تشخیص مصداق کنش سیاسی و اجتماعی صحیح؛ 4.تلاش در توسعه اثربخشی سیاسی. در این بخش همچنین به بیاعتنایی سیاسی1،که از عارضههای مهم یک جامعه سیاسی محسوب میگردد،اشاره شده و یکی از کارکردهای مهم احزاب را مبارزه با پیدایش و شکلگیری چنین عارضهای معرفی کرده است. در بخش دیگری از مقاله به بحث جامعهپذیری سیاسی و کارکرد احزاب در این حوزه پرداخته است و بر این اساس جامعهپذیری را روندی آموزشی دانسته،که به انتقال هنجارها و رفتار پذیرفتنی نظام سیاسی مستقری،از نسلی به نسل دیگر کمک میکند.بنابراین هدف جامعهپذیری سیاسی تربیت یا پرورش افراد به صورتی است که اعضای کارآمد جامعه سیاسی باشند؛ بنابراین یکی از مهمترین عوامل جامعهپذیری سیاسی احزاب با تبلیغات سیاسی،مبارزه و فعالیت انتخاباتی،ارائه نظریههای سیاسی به صورت شفاهی یا کتبی بوده و نقش عامل مستقیم جامعهپذیری سیاسی را نیز بازی میکنند. در این مقاله به معرفیهای توصیفی و توصیهای متعارف از حزب،نزد نظریه پردازان سیاسی اشاره شده است و تلاش گردیده تا وجوه مشترک این تعاریف با آنچه که در چارچوب عقیدتی و اخلاقی سیاسی اسلام قابل ردیابی است، تطبیق داده شود و در یک بررسی تطبیقی،معنا،جایگاه و کار ویژههای احزاب و تشکلهای سیاسی در جامعه اسلامی مشخص شود. در ادامه،براساس اشاره مجملی که به برخی خواص اعتقادی و اخلاقی جامعه اسلامی شده است،به بررسی نقش احزاب و تشکلهای سیاسی در چنین جامعهای و ذکر بایدها و نبایدها و الزامات احزاب سیاسی در این خصوص پرداخته میشود.در خصوص رفتارهای سیاسی مطلوب و نقش احزاب در توسعه و تثبیت آنها نیز به سه مبحث مهم اشاره میشود: 1.مشارکت سیاسی؛ 2.جامعهپذیری سیاسی؛ 3.همبستگی و یکپارچگی ملی در مبحث اول بر این نکته که مشارکت سیاسی1؛اساسیترین مبنای رفتار سیاسی مطلوب در جامعه دینی است،تأکید شده است.بطوری که در صورت خدشهدار شدن این اصل،دیگر نوبت به سایر رفتارهای سیاسی مطلوب نمیرسد و دیگر آداب سیاسی نیز منوط به تحقق این اصل است و یکی از
خلاصه ماشینی:
"نقش احزاب و تشکلهای سیاسی در رفتار سیاسی مطلوب مجید رها* چکیده در این مقاله به معرفیهای توصیفی و توصیهای متعارف از حزب،نزد نظریه پردازان سیاسی اشاره شده است و تلاش گردیده تا وجوه مشترک این تعاریف با آنچه که در چارچوب عقیدتی و اخلاقی سیاسی اسلام قابل ردیابی است، تطبیق داده شود و در یک بررسی تطبیقی،معنا،جایگاه و کار ویژههای احزاب و تشکلهای سیاسی در جامعه اسلامی مشخص شود.
Political Participation بطوری که در صورت خدشهدار شدن این اصل،دیگر نوبت به سایر رفتارهای سیاسی مطلوب نمیرسد و آداب دیگر سیاسی منوط به تحقق این اصل است و یکی از مهمترین بسترهای توسعه مشارکت سیاسی،احزاب و تشکلهای سیاسی هستند.
3 احزاب سیاسی در جامعه اسلامی علاوه بر اینکه بهطور متداول باید کارکردهای عمومی یک حزب در ایجاد و توسعه مشارکت سیاسی را داشته باشند،باید کیفیت خاص را نیز در اجرای این کار ویژه شامل شوند که عبارت است از؛اصالت دادن به صحت و کمال کلی روند سیاسی در جامعه نه موفقیت محدود خود حزب.
هدف جامعهپذیری سیاسی تربیت یا پرورش افراد به صورتی است که اعضای کارآمد جامعه سیاسی باشند و در این جهت تلاش در راستای تثبیت فرهنگ سیاسی مطلوب کاملا حالت زیربنایی دارد.
بنابراین شایسته است احزاب و تشکلهای سیاسی با درایتی ویژه و بیش از همیشه با اتکا به مبانی عقیدتی و اخلاقی رفتار اجتماعی و سیاسی در اسلام و با توجه به کار ویژههای مهم و حیاتی خود،با کیفیت و محتوایی متناسب با اهداف و آرمانهای متعالی دینی به ایفای نقش در جامعه اسلامی ایران بپردازند."