چکیده:
در این مقاله ابتدا مفهوم سازمان و سازماندهی بررسی شده و سپس اهمیت و ضرورت آن در اسلام بیان گردیده است. در ادامه با توجه به سیره پیامبر صلیاللهعلیهوآله موضوع «شایستهسالاری» به عنوان یک شاخص مهم مدیریت اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این، عناصر مهم سازماندهی، همچون: تقسیم کار و هماهنگی نیز با رویکردی تطبیقی مطرح گردید و چگونگی تقسیم کار در میان گروهها و طبقات مختلف جامعه اسلامی در عصر امام علی علیهالسلام و توزیع نقشهای کلیدی و وظایف عمده اجتماعی در میان قبایل و اقشار گوناگون، به عنوان یک نمونه تاریخی آورده شد.
از سوی دیگر، هماهنگی میان خرده سیستمهای هر سازمانی، نیازمند انسجام و پیوستگی تشکیلاتی است. با به کارگیری اصول هماهنگی، انسجام در سازمان ایجاد شده و تفرقه و ناهماهنگی از سازمان اسلامی برطرف میگردد و این همان چیزی است که از سیره معصومانی همچون امام علی علیهالسلام استفاده میگردد.
خلاصه ماشینی:
"بدیهی است که اگر یکی از صنوف دچار مشکل و ضعف شود، موجب ضعف طبقات دیگر نیز خواهد شد؛ از اینرو، مالک اشتر موظف است که طبق فرمان علی علیهالسلام به تمامی گروهها رسیدگی و نظارت کند؛ از سوی دیگر، در یک ساختار نظاممند، علاوه بر وجود رابطهی متقابل بین اجزای آن، برای نیل به هدف اصلی، هماهنگی بین اجزا و عناصر آن لازم و ضروری است.
2. اهمیت هماهنگی در اسلامدر هر مؤسسهای برای سهولت در دستیابی به اهداف و استفاده بهینه از امکانات سازمان و بهرهبرداری مطلوب از آنها و نیز برای جهتدهی به فعالیتهای دوایر مختلف سازمانی، لازم است هماهنگی صورت پذیرد؛ از اینرو، مدیران درصددند که برای تأمین مقاصد سازمانی هماهنگی ایجاد کنند؛ چراکه بهترین مدیران افرادی هستند که استعدادها و سلیقههای گوناگون را زیر چتر مدیریت گردآورند و بدترین مدیران کسانی هستند که مجموعه همسو و هماهنگ را متفرق سازند.
اما چه زمانی تفکیک بین خردهسیستمها انجام میشود تا سازمان نیاز به هماهنگی داشته باشد؟ به عبارت دیگر، منشأ اصلی تفکیک شامل چه مواردی است؟ برای پاسخ به سؤال مزبور باید گفت که برای تفکیک خردهسیستمهای هر سیستم سازمانی، چهار منشأ مشترک مد نظر قرار میگیرد:الف) افق برنامهریزی و عمل مدیران: برخی از واحدهای کاری دارای افق زمانی کوتاهمدتاند و بعضی دیگر از واحدها، افق زمانی بلندتری دارند؛ برای مثال تولید ممکن است در مقایسه با تحقیق و توسعه زمان کمتری را به خود اختصاص دهد."