چکیده:
در چشمانداز 1404، وضعیت جمهوری اسلامی ایران بهگونهای دیده شده که باید به جایگاه اول اقتصادی در کشورهای منطقه برسد. دستیابی به این هدف با توجه به اینکه بخش عظیمی از منابع بودجه عمومی و ارز مورد نیاز کشور از طریق درآمدهای حاصل از نفت تامین میشود، با چگونگی استخراج نفت ارتباط مستقیم دارد. تصور نگارنده در ابتدای نگارش مقاله این بود که برای دستیابی به جایگاه اول در استخراج نفت خام، مشکل اصلی، فقط سرمایهگذاری و جذب منابع سرمایهگذاری خارجی است، اما با بررسی دقیقتر موضوع، این نکته آشکار شد که مخازن و میادین عمده کنونی فعال در کشور با تزریق گاز هم قادر نیستند چنین جایگاهی را برای کشور ـ در مقایسه با عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای دارنده منابع و ذخایر نفتی منطقه ـ به ارمغان آورند. ازاینرو با توجه به برنامهریزیهای بلندمدت عراق برای افزایش استخراج نفت، احتمال اینکه ایران جایگاه کنونی خود را در بازار نفت از دست بدهد زیاد است.
According to the twenty-year perspective document to 1404، Iran situation has been seen so that its economy should be ranked the first in regional countries. To achieve this goal- due to the large part of public funding sources and needs of the country's currency are provided by oil revenues- has direct relation with how to produce oil in Iran. In the beginning of the paper، the author's impression precedes that in order to be ranked the first in oil crude production; the main problem is only investment and attraction of foreign investment. But with detailed consideration، this point became clear that the current major and active oil fields and reservoirs in the country are unable to achieve the goal through gas injection compared with Saudi Arabia and some other regional countries with oil resources and reserves. Accordingly and given the long-term planning in Iraq to increase crude oil production، the fall of Iran's current ranking in crude oil production is likely.
خلاصه ماشینی:
E} اطلاعات مندرج در جدول 2 نشان میدهد که از سال 1379 تا 1383 در مجموع 65/8هزار میلیارد ریال از محل منابع داخلی شرکت ملی نفت در صنعت نفت و گاز سرمایهگذاریشده است.
ارقام مندرج در جدول 3 نشان میدهد که تحقق سرمایهگذاری بخش نفت از طریقمنابع خارجی در سه سال اول برنامه چهارم(1384-1386)به ترتیب،73/2،52/9 و 15/4درصد بوده است.
به منظور بررسی ظرفیت استخراج نفت خام در کشور و اینکه آیا میتوانیم در افقچشمانداز به عربستان برسیم و در منطقه جایگاه اول اقتصادی داشته باشیم،لازم استوضعیت کنونی استخراج نفت در ایران و مخازن فعال آن مورد توجه قرار گیرد.
ارقام جدول 6 نشان میدهد که 65 درصد از میادین فعال نفتی کشور در شرکت ملیمناطق نفتخیز جنوب قرار دارد که در سال 1386 روزانه 3186/57 هزار بشکه نفتاستخراج میکردند.
در بررسی عملکرد استخراج نفت خام بدون تزریق گاز با ضرایب افت 2،3،4 و 5درصد،افت این مخازن از 1/8 میلیون بشکه در روز به ترتیب به 1/2،1،0/77 و 0/6 میلیونبشکه،در سال 1404 کاهش مییابد.
3 جمعبندی و نتیجهگیری به منظور افزایش میزان استخراج نفت خام در کشور و برای دستیابی به هدف متصور شده درچشمانداز 1404(جایگاه اول در منطقه)،باید ضمن استفاده بهینه از میادین و مخازن نفتیموجود،به کشف میادین جدید اقدام شود.
آنچه که در جدول 3 آمده،نشان میدهد که ایران در جذب منابع خارجی در بخشنفت که 70 درصد سرمایه مورد نیاز این بخش را باید تأمین کند،موفق نبوده است.
در مجموع با توجه به مطالب ذکر شده ایران برای دستیابی به جایگاه اول در منطقه با دومشکل اساسی کمبود منابع سرمایهگذاری و وضعیت نامناسب مخازن به منظور استخراجبیشتر نفت خام مواجه است.