چکیده:
یکی از مسائلی که از دیرباز در حوزه دینپژوهی مطرح بوده، مسئله رابطه علم و دین و تعارض یا تعامل این دو است. سنجش مناسبات علم و دین از جمله مباحث کلام جدید نیز به شمار میرود. این مقاله در پی آن است که با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی مناسبات علم و دین از منظر امام خمینی قدسسره، به عنوان یکی از بزرگترین متفکران معاصر دینی، بپردازد. بر اساس این تحقیق، امام خمینی قدسسره، کسانی را که قایل به تعارض میان علم و دین هستند به شدت مورد انتقاد قرار میداده است. امام قدسسره تعارضاتی را که در برخی مواقع بین علم و دین به وجود میآید، ظاهری و صوری میدانند. ایشان علم جدای از دین را نه تنها منشأ سعادت نمیداند، بلکه آن را عامل شقاوت انسان عنوان میکنند. علم و دین همانند دو بال عمل کرده و این قابلیت را خواهند داشت که تمامی نیازهای بشر را پاسخگو باشند. بر این اساس، ما برآنیم تا با ارائه کلیتی از مبانی علمی ـ دینی امام قدسسره، چگونگی رابطه این دو مقوله مهم را تبیین نماییم.
خلاصه ماشینی:
"نقش استعمار در جدایی علم و دین امام خمینی قدسسره با آگاهی کامل از نقش سیاستهای استعماری در جدایی علم و دین و نیز جوانان دانشگاهی از روحانیان میفرمایند: «تاکنون دست خیانت استعمار به وسایل مختلفه، فاصله عمیق بین طبقه جوان و مسائل ارجمند دین و قواعد سودمند اسلام ایجاد نموده و طبقه جوان را به روحانیون و اینها را به آنها، بد معرفی نموده و در نتیجه، وحدت فکری و عملی از بین رفته و راه را برای مقاصد شوم اجانب باز نموده است و تأسف بیشتر، آنکه همین دستگاههای مزبور نگذاشتهاند طبقه تحصیلکرده به احکام مقدسه اسلام بخصوص قوانین تشکیلاتی و اجتماعی و اقتصادی آن توجه کنند و با تبلیغات گوناگون وانمود نمودهاند که اسلام جز احکام عبادی مطلبی ندارد، در صورتی که قواعد سیاسی و اجتماعی آن بیشتر از مطالب عبادی آن است.
تبلیغات گسترده علیه منادیان دین امام خمینی قدسسره ضمن تأکید بر هماهنگی منادیان علم و دین، به تبلیغات دامنهدار چند صدساله علیه دین و منادیان دینی اشاره کرده و یکی از ریشههای جداانگاری حوزه و دانشگاه را همین تبلیغات مسموم میدانند: «مطالعات دقیق اجانب استثمارگر در طول تاریخ به آن رسیده که باید این سد [روحانیت] شکسته شود و تبلیغات دامنهدار آنها و عمال آنها در چند صدسال موجب شده که مقداری از روشنفکران را از آنها جدا و به آنها بدبین کنند تا جبهه دشمن، بیمعارض شود."