چکیده:
با توجه به کاهش درآمدهای ارزی در سایه پایین آمدن بهای نفت، امکان پیشبرد
برنامههای توسعه اقتصادی کشور بر پایه درآمدهای نفتی قابل تامل است.از اینرو به
منظور کاهش آسیبپذیری اهداف توسعه اقتصادی، گسترش صادرات غیرنفتی و تنوع دخشیدن
به درآمدهای صادراتی ضرورت دارد.از عوامل مؤثر در تعیین راهبرد مناسب برای توسعه اقتصادی هر کشور با عنوان
راهبرد توسعه صادرات، داشتن مزیت نسبی در تولید صادرات است.در این زمینه راهکارهای
گوناگونی از سوی برخی اقتصاددانان مانند بالاسا، هیلمن، والراس و...ارائه شده
است.با توجه به اینکه بخش کشاورزی در استواری پایههای استقلال اقتصادی کشورهای رو
به رشد و در حال گذار، نقش اساسی بازی میکند، در این مقاله به بررسی مزیت نسبی
کالاهای کشاورزی میپردازیم.هدف از این نوشتار برسی این نکته است که آیا مزیت نسبی همچنان مفهوم ریکاردویی
خود را حفظ کرده سات یا نه.مزیت نسبی با رقابتپذیری چه رابطهای دارد؟عناصر اصلی
مؤثر بر رقابتپذیری کالاها(بویژه کالاهای کشاورزی)کدام است؟برای اقتصاددانان
ایران با این ساختار و اهداف برونمرزی خود چه چیزی باید مورد توجه باشد؟
خلاصه ماشینی:
"مزیت نسبی با رقابتپذیری چه رابطهای دارد؟عناصر اصلی مؤثر بر رقابتپذیری کالاها(بویژه کالاهای کشاورزی)کدام است؟برای اقتصاددانان ایران با این ساختار و اهداف برونمرزی خود چه چیزی باید مورد توجه باشد؟ پیشگفتار بخش کشاورزی همواره نقش چشمگیری در صادرات غیرنفتی و افزایش درآمدهای ارزی کشور داشته است؛به گونهای که در سه دهه گذشته محصولات کشاورزی و سنتی بهطور میانگین بیش از 80 درصد کل این صادرات را تشکیل داده است.
رابطهای که بالاسا برای این نرخ ارائه میکند به شرح زیر است (182,1988,ssiew) (ijM?-iP)ijM?-iP-(iT+1)jiM?-(iT+1)i RPE iV/iV-iW PRE نرخ حمایت مؤثر از محصول i,iT تعرفه اسمی(ضریب تفاوت بهای یک کالا در داخل و خارج)، ijm هزینه نهاده قابل تجارت j برای تولید یک واحد محصول i (در فرمول CRD برابر ijRjN است)، iw ارزش افزوده فعالیت تولیدی در کشور موردنظر در برابر تولید یک واحد محصول i,iv ارزش افزوده فعالیت تولیدی در تجارت آزاد در برابر تولید یک واحد محصول I,ip بهای جهانی محصول i مایکل برونو در مقالهای با عنوان«هزینه منابع داخلی و حمایت مؤثر»نوشته است به علت اینکه شاخص CRD نرخ ارز را در نظر میگیرد، میتواند بیان روشنی از اصل هزینه نسبی در تجارت جهانی باشد و در سنجش با برخی اندازهگیریها و محاسبات واقعی که نرخ ارز در آن دخالت دارد به عنوان شاخص سرمایهگذاری به کار گرفته شود.
یکی از تئوریهایی که میتوانست اینجابهجایی منابع به خارج را تشریح کند، تئوری«سیکل زندگی تولید»بود که از سوی «ورنان»مطرح شد:در مرحله نخست بنگاه، کالا و محصول تازهای تولید میکند(یا تکنولوژی تازه برای تولید کالاهای که تولید میکند به کار میگیرد)و آنرا از دید چنری، در کشورهای در حال توسعه، صادرات مححصولات صنعتی نه تنها منبع رشد اقتصادی آنهاست، بلکه در برطرف کردن نیازهای ارزی آنها بسیار مؤثر است."