خلاصه ماشینی:
"102 به فرمودهء شبستری:103 زهر یک نقطه زین دور مسلسل هزاران شکل میژگردد مشکل ز هر یک نقطه دوری گشت دایر همو مرکز همو در دور سایر اگر یک ذره را برگیری از جای خلل یابد همه عامل سراپای همه سر گشته و یک جزو از ایشان برون نهاده پا از حد امکان تعین هر یکی را کرده محبوس به جزویت زکلی گشته مأیوس تو گوئی که دائما در سیر و حبساند که پیوسته میان خلع و لبساند همه در جنبش و دایم در آرام نه آغاز یکی پیدانه انجام @استحاله و تحول تمدنها از ساز و کارهای سیستمهای پویا برخوردار است و دالانههای هر تمدن (بویژه در جهان اروز و در عرصهء جهانی شدن)به روی دیگر تمدنها باز است و تبادل اطلاعات در آن نقش اساسی دارد؛اهمیت گفتگوی تمدنها نیز در این ارتباط شایان توجه است.
به منظور برآوردن نظم از آشوب و برای ایجاد آشوب متیقن و هدفمند،120برای مثال،میتوان پارادایمهای چالشپذیر و ایهامانگیز را طرح کرد و نصب العین قرار داد(که پارادایم گفتگو و آمیزش تمدنها،خود بدین لحاظ شایان توجه است)؛ سیستم تمدنی(جامعه)را در برابر محرکهها و بویژه محرکههای دیگر تمدنها باز گذاشت و جریان انرژی و اطلاعات را به گونهء مطلوب به سیستم سرازیر کرد؛نوآوری را در درون سیستم تمدنی (جامعه)دامن زد؛مشارکتها را در جامعه توسعه بخشید؛از عناصر فرهنگی برای تقویت نوسانهای موجود سود جست؛با تمرکز بر تعارضها و تناقضهای دیدگاهها،جست و خیزها را توان بخشید؛با تشکیل گروههای خود سازنده(مانند سازمانهای غیر دولتی- NGO )،برای حل تعارضها،فرآیندهای پویا ایجاد کرد؛اطلاعات را انباشت و به دانش تبدیل کرد و سیستمی آموزنده بنا نهاد؛برنامههای آموزشی و مهارتها را توسعه بخشید."