چکیده:
«ما دیگر نمیتوانیم جهانی شدن را به عقب بیاندازیم؛زیرا آمده است که بماند.»این سخن جوزف استیگلیتز،برندهء جایزه نوبل اقتصاد در سال 2001 از یک سو اهمیت پدیدهء جهانی شده را در اقتصاد امروز نشان میدهد و از سوی دیگر گویای آن است که رویارویی با«جهانی شدن»کاری گریزناپذیر است. جهانی شدن مقولهای است که باب نکوهش و نیز باب ستودن آن از زوایای گوناگون باز شده و اجماع جهانی برای شکلدهیاش و نیز برخورداری از آن،مطالعهء دقیق این پدیده را ضرری ساخته است.اینک،با توجه به ماهیت پیچیدهء جهانی شدن،میتوان انتظار داشت که این رویداد بر همه ابعاد زندگی انسانها تأثیر بگذارد،فرصتهایی پدید آورد و نیز زمینهساز رویاروییهای ناخواسته شود،در این فرآیند آنچه کمرنگ خواهد بود،همانا رویگردانی از منافع است و آنچه محسوستر مینماید، پدید آوردن منافع و نیز انحراف،حرکت و انتقال آن از جایی به جای دیگر است.همچنین آن که دقیقتر عمل کند،شانس بیشتری برای دستیابی به سود خواهد داشت. با توجه به آمار و نشانهها میتوان دریافت که بخشهای صنعت و خدمات در کانون توجه به رویداد جهانی شدن هستند.از اینرو،تعامل و تقابل بخش صنعت و معدن اقتصاد ایران با این رویداد جهانی اهمیت بسزا دارد.در جریان جهانی شدن،در صنعت نیز چون دیگر بخشهای اقتصاد،نظام تولیدی تازهای شکل میگیرد؛نظامی که در آن سهم اطلاعات،دانش و خدمات افزایش مییابد؛سهم نیروی کار کم مهارت در تولید،کم میشود؛مواد پیشرفته و جدید جای مواد سنتی را میگیرد،تنوع محصول، طراحی،مدیریت فرآیند،بازاریابی،فروش و تبلیغات اهمیت روزافزون مییابد و برتریهای ناشی از فراهم بودن منابع طبیعی در الگوی رقابتی تازه،جای خود را به امتیازها و برتریهای ناشی از دانش و فنآوری میدهد.به این ترتیب،در فضای تازهء اقتصادی جهانی،تأکید بازار و نقش آن در سودیابی و برخورداری از سود بیشتر،جایگاه و ارزش ویژه مییابد. با توجه به نکاتی که مطرح شد،نویسندهء مقاله با اشاره به ماهیت«جهانی شدن»و روند شکلگیری آن،کوشیده است تأثیرهای این پدیده را بر بخش ویژهء صنعت و معدن،با رویکردی به اقتصاد ایران، بیان کند؛با این امید که شناساندن کاستیها و برتریهای ایران،گامی سازنده در راه بهبود علمکرد ایران در عرصهء جهانی باشد.
خلاصه ماشینی:
"در جریان جهانی شدن،در صنعت نیز چون دیگر بخشهای اقتصاد،نظام تولیدی تازهای شکل میگیرد؛نظامی که در آن سهم اطلاعات،دانش و خدمات افزایش مییابد؛سهم نیروی کار کم مهارت در تولید،کم میشود؛مواد پیشرفته و جدید جای مواد سنتی را میگیرد،تنوع محصول، طراحی،مدیریت فرآیند،بازاریابی،فروش و تبلیغات اهمیت روزافزون مییابد و برتریهای ناشی از فراهم بودن منابع طبیعی در الگوی رقابتی تازه،جای خود را به امتیازها و برتریهای ناشی از دانش و فنآوری میدهد.
البته در بیشتر نشستهای سازمان تجارت جهانی نیز محصولات صنعتی محور گفتگوها بوده و تنها از دور اروگوئه به این سو و به اصرار کشورهای در حال توسعه که @تأکید بر اهمیت بازار،رکن اساسی یکپارچگی جهانی است؛از این رو،ادغام جهانی را باید از دو دیدگاه عمدهء بازار سرمایه و تجارت آزاد کالا و خدمات مورد بررسی قرار داد.
اکنون محصولات غیر متکی به منابع طبیعی، بویژه در ردههای بالای فناوری،سهم عمدهای در تجارت جهانی یافتهاند که میتوان گفت جهانی شدن بر این روند تأثیر گذاشته است و پیشبینی میشود که در سالهای آینده این سهم باز هم بیشتر شود.
@تجدید اشتغال صنعتی:چون عضویت در سازمان تجارت جهانی راه را برای افزایش واردات هموار میسازد،میتوان پیشبینی کرد که با عضویت ایران استقبال مصرفکنندگان داخلی از کالاهای خارجی بیشتر شود و در نتیجه،تقاضای مؤثر برای بسیاری از صنایع داخلی کاهش یابد.
نفت و گاز میتوانستند در فرآیند جهانی شدن به اقتصاد ما نیرویی قابل توجه تزریق کنند؛اما سازمان تجارت جهانی با مستثناء دانستن @در فرآیند جهانی شدن چهار گام اساسی را میتوان برشمرد: (1)خصوصی کردن اموال دولتی،(2) رهاسازی بازار سرمایه، (3)کنترل نکردن قیمتها و(4)تجارت آزاد و برداشتن سدهای ورود و خروج آزادانهء کالاها و خدمات."